Είναι γνωστό ότι ο σακχαρώδης διαβήτης, η αρτηριακή υπέρταση, η υπερλιπιδαιμία, το κάπνισμα αποτελούν μείζονες παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση στεφανιαίας νόσου και γενικά καρδιαγγειακών προβλημάτων, όπως αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια και περιφερική αγγειοπάθεια. Η συνύπαρξη περισσότερων του ενός παραγόντων αυξάνει δραστικά τον καρδιαγγειακό κίνδυνο. Ιδιαίτερα τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη συχνά έχουν κατά μέσο όρο τουλάχιστον τρεις ακόμα παράγοντες κινδύνου, οι οποίοι παίζουν σημαντικό ρόλο στην εκδήλωση δυσμενών καρδιαγγειακών συμβάντων. Για τον λόγο αυτό, στις περιπτώσεις όπου συνυπάρχουν πολλοί παράγοντες κινδύνου, είναι απαραίτητη η ακόμα μεγαλύτερη εγρήγορση του γιατρού και του ασθενούς για τη δραστική ρύθμιση και αντιμετώπιση τους.

Αυτό φυσικά είναι το επιθυμητό και το ιδανικό και αυτό τονίζουν με έμφαση συστηματικά όλες οι ευρωπαϊκές και αμερικανικές Εταιρείες Καρδιολογίας στις οδηγίες που εκδίδουν κατά τακτά χρονικά διαστήματα. Δυστυχώς, όμως, η πραγματικότητα φαίνεται να είναι διαφορετική από αυτό που συμβουλεύουν οι καρδιολογικές εταιρείες. Αυτό, τουλάχιστον, έδειξε μια μελέτη σε 1.169 διαβητικούς ασθενείς και στους 92 γιατρούς τους, οι οποίοι σύμφωνα με τα ευρήματα δεν αξιολογούσαν στον ίδιο βαθμό τη συνύπαρξη του σακχαρώδη διαβήτη με άλλους παράγοντες κινδύνου, όπως είναι η αρτηριακή υπέρταση.

Η παραπάνω προοπτική μελέτη έδειξε, προς έκπληξιν της ιατρικής κοινότητας, ότι μόνο το 4% των διαβητικών και των γιατρών αξιολογούσε με τον ίδιο τρόπο τους παράγοντες κινδύνου και τα συνοδά προβλήματα υγείας. Επιλέον, το 38% των γιατρών αξιολογούσαν την αρτηριακή υπέρταση ως σημαντικό παράγοντα κιδύνου για τους διαβητικούς ασθενείς που παρακολουθούσαν και θεωρούσαν ότι αποτελούσε άμεση προτεραιότητα η αντιμετώπιση και η δραστική ρύθμιση αυτής. Για τους διαβητικούς ασθενείς, τα πράγματα ήταν τελείως διαφορετικά. Μόνο το 18% αυτών των ασθενών θεωρούσε ότι έπρεπε να έχει ως άμεση προτεραιότητα την αντιμετώπιση της αρτηριακής υπέρτασης. Αντίθετα, η πλειοψηφία των ασθενών θεωρούσε άμεση προτεραιότητα την απώλεια βάρους, την αύξηση της σωματικής δραστηριότητας και την αντιμετώπιση του πόνου και της κατάθλιψης, καταστάσεις που ήταν χαμηλότερα στην αντίστοιχη λίστα των γιατρών.

Θα μπορούσε να αντιτείνει κανείς ότι η διαφορά αυτή είναι φυσική, αφού ο ασθενής δεν μπορεί να έχει τις ίδιες γνώσεις που έχει ένας γιατρός, για να αξιολογήσει σωστά μια κατάσταση. Εντούτοις, υπάρχει και η άλλη άποψη, ότι τα ευρήματα της προαναφερθείσης μελέτης δείχνουν τη μη καλή επικοινωνία μεταξύ γιατρών και ασθενών. Μάλιστα, οι ερευνητές χαρακτηρίζουν τα αποτελέσματά τους ανησυχητικά, γιατί από τη μια οι ασθενείς φαίνεται ότι δεν έχουν πάντα πλήρη επίγνωση της κατάστασής τους και της πιθανής σοβαρότητας αυτής, από την άλλη οι γιατροί τους ίσως δεν δίνουν συχνά τη δέουσα προσοχή στα ζητήματα που πραγματικά απασχολούν τους ασθενείς τους, όπως είναι ο πόνος και η κατάθλιψη.

Η «κακή» επικοινωνία μεταξύ γιατρών και ασθενών μπορεί να έχει δυσμενείς συνέπειες στην υγεία των ασθενών. Αν ο ασθενής δεν κατανοεί την έκταση του προβλήματός του και ο γιατρός δεν κατανοεί τις ανησυχίες του ασθενούς είναι δύσκολο να βρεθεί ένα κοινό πλάνο αποτελεσματικής αντιμετώπισης και θεραπείας. Γι' αυτό χρειάζεται μεγαλύτερη προσπάθεια και από τις δύο πλευρές. Πρώτα, φυσικά, οι γιατροί, οι οποίοι γνωρίζουν καλύτερα και σε βάθος το πρόβλημα, πρέπει να φροντίζουν να ενημερώνουν σωστά τους ασθενείς τους. Αυτό απαιτεί χρόνο και υπομονή γιατί δεν έχουν όλα τα άτομα το ίδιο μορφωτικό και κοινωνικοοικονομικό επίπεδο. Αλλοι έχουν ανάγκη από περισσότερες λεπτομέρειες και επεξηγήσεις για να κατανοήσουν και άλλοι μπορεί να είναι ήδη ενημερωμένοι. Ομως και οι ασθενείς είναι σημαντικό να καταλάβουν ότι όταν κάτι δεν γίνεται αντιληπτό, πρέπει να εκφράζουν ελεύθερα τις απορίες τους. Ο γιατρός είναι σύμμαχός τους. Μαζί είναι αντιμέτωποι με τη νόσο και μαζί παλεύουν για τη βέλτιση αντιμετώπισή της.


Χριστόδουλος Στεφανάδης
Καθηγητής Καρδιολογίας, διευθυντής Α΄ Καρδιολογικής Κλινικής Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, «Ιπποκράτειο» Γ.Ν.Α..
Clinical Professor of Medicine, Emory University School of Medicine, Atlanta, Georgia, USA

---

Διαβάστε περισσότερα άρθρα...