Υπάρχει μια νέα «ασθένεια» της εποχής, η... καρκινοφοβία! Πολλοί άνθρωποι ζουν σε συνεχή αγωνία και θέτουν διαρκώς ερωτήματα προς τους ιατρούς, πρωτίστως σε όσους εξειδικεύονται με τον καρκίνο. Ενδεικτικά μεταφέρω μερικά μόνο από τα ερωτήματα της τελευταίας περιόδου που μου έχουν τεθεί:

• Η μητέρα μου πέθανε πρόσφατα από μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα. Είμαι 36 ετών και βαρύς καπνιστής. Έκανα αξονική θώρακος, τους καρκινικούς δείκτες και μόνο η ενολάση βγήκε οριακά αυξημένη. Είμαι εντάξει;
• Ο πατέρας μου διαγνώσθηκε με διηθητικό καρκίνο ουροδόχου κύστεως, 90 ετών και η μητέρα μου, 76 ετών με καρκίνο μαστού. Ποια γονιδιακά τεστ πρέπει να κάνω για να είμαι σίγουρος; Είμαι 46 ετών και καπνιστής.
• Η μητέρα μου, 42 ετών, διαγνώσθηκε με καρκίνο μαστού λοβιακού τύπου.
Είμαι 28 ετών. Πρέπει να κάνω τα ΒRAC 1 και 2; Πρέπει να κάνω προφυλακτική μαστεκτομή;
• Διαγνώσθηκα με λοβιακό καρκίνωμα in situ μαστού στα 56 μου.
Πρέπει να κάνω προφυλακτική μαστεκτομή; Να κάνω γονιδιακά τεστ στην κόρη μου;
• Καπνίζω 2 πακέτα τσιγάρα την ημέρα από 20 ετών και πίνω 3-4 ποτήρια κρασί κάθε μέρα. Είμαι 50 ετών χωρίς περιττά κιλά και με αυξημένη χοληστερίνη. Κινδυνεύω από τον καρκίνο;

Καταρχήν ας ξεκαθαρίσουμε ότι δυνητικά όλοι μπορεί να πάθουμε καρκίνο! Τα αίτια μπορεί να είναι:

1. Κληρονομικά: Κάποια γονίδια που φέρουμε από τους γονείς μας, τα οποία είναι μεταλλαγμένα.
2. Περιβαλλοντολογικά: Έκθεση σε ραδιενέργεια, ιούς ηπατίτιδας και AIDS.
3. Προσωπικές συνήθειες: κάπνισμα, παχυσαρκία, οινοπνευματώδη.
4. Φυσική φθορά των κυττάρων: Ο καρκίνος αναπτύσσεται συνήθως στις μεγάλες ηλικίες.
5. Ασθένειες ή γενετικά σύνδρομα που σχετίζονται με γονιδιακές μεταλλάξεις.
6. Η σεξουαλική μας ζωή και το γεννητικό ιστορικό μας.
7. Άγνωστα αίτια!

Όλοι όσοι αισθάνονται ότι το θέμα τους απασχολεί συνεχώς, θα πρέπει να γνωρίζουν ότι κάθε φοβία, πρέπει να αντιμετωπίζεται για λόγους ... υγείας! Η εγρήγορση και μόνο, είναι αρκετή. Θα πρέπει να αντιληφθούν ότι ο καρκίνος, σε πολλές του μορφές, είναι πια, μία χρόνια νόσος. Ως ασθένεια, βέβαια, αποτελεί μια σοβαρή αιτία νοσηρότητας και θνησιμότητας, αλλά έρχεται δεύτερη ίσως και τρίτη μετά τις καρδιαγγειακές νόσους και μετά τα τροχαία. Εξακολουθεί να είναι μια νόσος κυρίως των μεγάλων σε ηλικία, η οποία συνήθως προειδοποιεί με δυνατή φωνή και στέλνει δυνατά σήματα...

Καλό είναι επίσης να γνωρίζουν όλοι

• ότι ο καρκίνος σήμερα διαγιγνώσκεται έγκαιρα και πολύ συχνά σε
προκαρκινικά στάδια, όταν δεν είναι καν ακόμη καρκίνος,
• ότι οι μοντέρνες αντινεοπλασματικές θεραπείες είναι πολύ πιο αποτελεσματικές,
• ότι οι εγχειρήσεις τείνουν να είναι μινιμαλιστικές και να μην ακρωτηριάζουν,
• ότι οι χημειοθεραπείες δεν είναι εμετογόνες και δεν ρίχνουν οπωσδήποτε τα μαλλιά,
• ότι οι ακτινοβολίες είναι πολύ εξελιγμένης τεχνολογίας, στοχευμένες, δεν καίνε και δεν καταλείπουν βλάβες στα φυσιολογικά όργανα,
• ότι έχουν αναπτυχθεί θεραπείες, από μελέτες μοριακής βιολογίας οι οποίες με αντικαρκινικά αντισώματα στοχεύουν στο αγγειακό δίκτυο του όγκου ή απευθείας στην γενετική του συσκευή,
• ότι ο καρκίνος ΣΗΜΕΡΑ ΘΕΡΑΠΕΥΕΤΑΙ.!

Με βάση τα παραπάνω υπάρχουν κάποια πράγματα τα οποία μπορούμε να κάνουμε για να μην πάθουμε καρκίνο (cancer prophylaxis), κάποια για να τον διαγνώσουμε έγκαιρα, ενόσω είναι μικρός και θεραπεύσιμος (cancer screening tests), και κάποια που ΔΕΝ μπορούμε να κάνουμε.
Ας τα δούμε αναλυτικά:

Τι ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΥΜΕ να κάνουμε:

1. Να αλλάξουμε την ηλικία μας.

Οι κακοήθεις νεοπλασίες είναι νόσος των μεγάλων. Είναι υποχρέωσή μας όμως να υποβαλλόμαστε στα διαγνωστικά τεστ που συνιστώνται για την ηλικία μας, όπως: Μαστογραφία, μία μετά τα 35 και ανα δύο χρόνια μετά τα 50, κολονοσκόπηση και εξέταση για αίμα στα κόπρανα μετά τα 50, PSA τεστ μετά τα 50 για άνδρες, τεστ Παπανικολάου κάθε χρόνο για γυναίκες. Φυσική εξέταση από τον γιατρό μας κάθε χρόνο, μετά τα 40 έτη.

2. Να αλλάξουμε το «ατομικό αναμνηστικό» μας: Εάν είχαμε καρκίνο στον ένα μαστό, εάν είχαμε καρκίνο στον λάρυγγα και καπνίζουμε ακόμη, εάν είχαμε ένα κακοήθη πολύποδα στο έντερο, έχουμε μεγαλύτερες πιθανότητες να νοσήσουμε και πάλι. Ακολουθούμε τις οδηγίες του γιατρού μας.
3. Να διορθώσουμε το παρελθόν:

Εάν είχαμε υπάρξει βαρείς καπνιστές για χρόνια και διακόψαμε μόλις εχθές, Εάν πίναμε πολύ και για χρόνια και αποφασίσαμε να σταματήσουμε τώρα. Εάν υπήρξαμε παχύσαρκοι και αδυνατίσαμε.., Εάν είχαμε υποβληθεί σε ακτινοθεραπεία στην παιδική μας ηλικία.., Οι βλάβες αυτές στα κύτταρα χρειάζονται χρόνια για να επιδιορθωθούν. Ας το γνωρίζουμε. Είναι όμως πολύτιμο να αφήσουμε το ταχύτερο πίσω μας το παρελθόν, για να έχουμε πιο μακρύ μέλλον.

4. Να αλλάξουμε τα γονίδιά μας. Υπάρχουν μορφές καρκίνου οι οποίες σχετίζονται με συγκεκριμένα μεταλλαγμένα γονίδια. Είναι πολλά αυτά αλλά τα χρήσιμα στην κλινική πράξη είναι τα γονίδια BRAC1 και BRAC 2, το p53 και το PTEN.

Tα BRAC 1 και BRAC 2 σχετίζονται με νεοπλασίες μαστού και ωοθηκών. Εάν συγγενείς μας πρώτου βαθμού παρουσίασαν, σε νέα ηλικία καρκίνο μαστού, εντέρου, ωοθηκών, τότε είναι πιθανόν να φέρουμε και εμείς τα υπεύθυνα γονίδια.
Επίσης, εάν υπάρχει άνδρας συγγενής μας με καρκίνο του μαστού.

Γυναίκες με θετικά τα BRAC 1 και 2 έχουν 60-85% κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου μαστού και 20-40% κίνδυνο καρκίνου της ωοθήκης. Από την ηλικία των 25 ετών συνιστάται απλή και μαγνητική τομογραφία μαστού, για την ανίχνευση του όγκου σε μικρό επομένως ιάσιμο στάδιο.
Για τη μείωση του υπαρκτού κινδύνου, οι γυναίκες φορείς των γονιδίων συνιστάται να υποβάλλονται στη λαπαροσκοπική αφαίρεση των ωοθηκών, μόλις συμπληρώσουν την οικογένειά τους και στη μαστεκτομή άμφω με πλαστική αποκατάσταση.

Η απόφαση λαμβάνεται μόνο μετά από ογκολογικό συμβούλιο των ειδικών γιατρών.

Τι ΜΠΟΡΟΥΜΕ να κάνουμε.

Μειώνουμε σημαντικά τις πιθανότητες προσβολής μας εάν:
1. Υιοθετήσουμε ένα υγιή τρόπο ζωής που περιλαμβάνει:
• ιδανικό σωματικό βάρος (ελέγξτε το δικό σας δείκτη) ΒΜΙ,
• μεσογειακή διατροφή,
• φυσική δραστηριότητα 3-4 φορές / εβδομάδα ή ακόμα καλύτερα 5-7,
• οπωσδήποτε περπάτημα μιας ώρας την ημέρα / 3-4 φορές εβδομαδιαίως,
• διακοπή του καπνίσματος, ΤΩΡΑ,
• ημερήσια κατανάλωση αλκοόλ 2-3 μονάδες οινοπνεύματος για τις γυναίκες και 3-4 μονάδες οινοπνεύματος για τους άνδρες. Η μονάδα οινοπνεύματος ισούται με το γινόμενο της περιεκτικότητας σε αλκοόλ (ή ABV) επί τον όγκο του ποτού μας σε ml, διαιρούμενο δια 1.000, δηλαδή εάν ήπιαμε 568 ml ενός ποτού περιεκτικότητας 4% σε αλκοόλ καταναλώσαμε 2.3 μονάδες
οινοπνεύματος.

2. Γνωρίζουμε τους γενετικούς κινδύνους, όσους αφορούν εμάς και μόνον εμάς και με βάση το οικογενειακό μας ιστορικό.

3. Υποβαλλόμαστε στις εξετάσεις εκείνες που είναι κατάλληλες για την ηλικία μας και οι οποίες έχει αποδειχθεί ότι προλαμβάνουν σε θεραπεύσιμα στάδια τον καρκίνο, διεθνώς ονομάζεται cancer screening:

α. τεστ Παπανικολάου,
β. περιοδική μαστογραφία,
γ. εξέταση κοπράνων για αίμα και την κολοσκόπηση,
δ. PSA.

4. Βλέπουμε το γιατρό μας έγκαιρα, εάν εμφανίζουμε κάτι από τα παρακάτω:

• ένα ασυνήθιστο και επίμονο βήχα,
• μία ασυνήθιστη και έντονη βραχνάδα,
• αίμα στα ούρα ή στα κόπρανα,
• ψηλαφήσαμε ένα ογκίδιο στο μαστό,
• Εάν ψηλαφήσαμε ένα ογκίδιο οπουδήποτε αλλού στο σώμα μας,
• οι νέοι άνδρες, εάν ψηλαφήσαμε ένα ογκίδιο στον ένα όρχι,
• μια αλλαγή στο χρώμα και στο σχήμα μιάς γνωστής μας ελιάς,
• εάν αδυνατίζουμε χωρίς λόγο,
• εάν κάτι, ότι κι αν είναι αυτό, ΔΕΝ μας αρέσει σε μας ή στους αγαπημένους μας. Για παράδειγμα, ένας τραχηλικός λεμφαδένας που δεν μειώνεται μετά από αντιβίωση. Ένας έντονος πονοκέφαλος που έχει διάρκεια και συνοδεύεται από εμέτους. Μια ανορεξία και ξαφνική αποστροφή προς το κρέας. Μία ξαφνική και ανεξήγητη αλλαγή στην διάθεση. Μία αλλαγή στο χρώμα του δέρματος, που αποκτά από ωχρότητα έως ικτερική χροιά... και ..παρεμπιπτόντως, ΜΗΝ ΕΚΤΙΘΕΣΤΕ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΗΛΙΟ.

Οι καρκινικοί δείκτες

Οι καρκινικοί δείκτες είναι ουσίες που παράγονται από τους κακοήθεις όγκους.

Ιδανικά θα έπρεπε να μας λένε ότι ένας υγιής άνθρωπος πάσχει από καρκίνο όταν αυτός είναι σε μικρό και θεραπεύσιμο στάδιο. Τέτοιος δείκτης είναι μόνον το PSA για τον προστατικό καρκίνο.

Οι υπόλοιποι δείκτες παράγονται από μια ποικιλία νεοπλασμάτων, υποδεικνύουν μεν κακοήθεια, αλλά δεν μας λένε σε ποιο όργανο ακριβώς ή σε ποιο στάδιο βρίσκεται η νόσος. Επιπλέον, μερικοί από τους δείκτες αυτούς αυξάνονται και σε άλλες παθήσεις, όπως φλεγμονές, αυτοάνοσες παθήσεις, αλλεργίες u942 ή στους καπνιστές.

Οι καρκινικοί δείκτες δεν είναι χρήσιμοι για την ανίχνευση του καρκίνου στον υγιή πληθυσμό, είναι όμως πολύτιμα εργαλεία για την παρακολούθηση των ογκολογικών ασθενών μετά τη θεραπεία τους.

Το καρκινεμβρυικό αντιγόνο CEA, ο δείκτης CA -125, το CA 53, το CA19-9 είναι μερικοί από τους καρκινικούς δείκτες για τον καρκίνο του εντέρου, των ωοθηκών, του μαστού.

Ως συμπέρασμα: Μην εξετάζετε τους καρκινικούς δείκτες από μόνοι σας. Η αξονική τομογραφία θώρακος στους καπνιστές: Έχει ένδειξη για τον βαρύ καπνιστή άνω των 50, ο οποίος είναι υγιής.

Το τεστ Παπανικολάου: Όλες οι γυναίκες της γεννητικής ηλικίας πρέπει να υποβάλλονται στο τεστ κάθε 2 χρόνια.
Ίσως τώρα να μπορείτε να απαντήσετε από μόνοι σας στις δικές σας ερωτήσεις. Σε κάθε περίπτωση, μη διστάζετε να απευθύνεσθε σε μας τους ειδικούς, όσο αφελές και εάν νομίζετε ότι είναι το ερώτημά σας.

Σας ενθαρρύνω να μετατρέψτε την αγωνία και το φόβο για τον καρκίνο, σε δράση και συνειδητή επιλογή για τη ζωή. Περπατήστε και γελάστε, αντί, πίνοντας και καπνίζοντας, να σκέφτεστε ή να συζητάτε γι΄ αυτόν... Ζήστε καλά, ζήστε υγιεινά, ζήστε με τους αγαπημένους σας, ζήστε χαρούμενα!

Δρ. Μαριτίνας Θεοφανοπούλου
Ακτινοθεραπεύτρια - Ογκολόγος
Συνεργάτιδα Ιατρικού Διαβαλκανικού

---

Διαβάστε περισσότερα άρθρα...