Η ομφαλοπλακουντιακή μονάδα αποτελεί σήμερα σημαντική πηγή λήψης αιμοποιητικών και μεσεγχυματικών βλαστοκυττάρων. Τα αιμοποιητικά βλαστοκύτταρα χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία κακοήθων ασθενειών σε αυτόλογες ή αλλογενείς χρήσεις για πάνω από είκοσι χρόνια. Θεωρείται ότι πλεονεκτούν έναντι του μυελού των οστών γιατί δεν είναι απαραίτητο να είναι απόλυτα συμβατά με τον ασθενή και ως εκ τούτου σε περίπτωση που ο ίδιος δεν τα διαθέτει είναι πιο εύκολο να ευρεθούν. Ο καλύτερα ιστοσυμβατός με τον ασθενή είναι ο αδελφός του, ο οποίος έχει την πιθανότητα να είναι απόλυτα ιστοσυμβατός σε ποσοστό 30%. Το υπόλοιπο 30% των ασθενών που ζητούν βλαστοκύτταρα για θεραπεία κακοήθους ασθένειας θα τα βρουν στη δημόσια τράπεζα, ενώ το 30% των ασθενών δεν θα μπορέσει να βρει λόγω σπάνιου τύπου ιστοσυμβατότητας.

Τα ποσοστά επιβίωσης ασθενών που έλαβαν βλαστοκύτταρα μέσα από την οικογένεια ήταν 91% για τη θεραπεία μη κακοήθων ασθενειών και 56% για τις περιπτώσεις κακοήθων ασθενειών και είναι σαφώς υψηλότερα συγκρινόμενα με τη λήψη από άγνωστο δότη, με σχέση 8/1. Μόνο για τη θεραπεία κακοήθων ασθενειών εάν δεν διαθέτει βλαστοκύτταρα ο ασθενής μπορεί να λάβει από συμβατό δότη, κατά προτίμηση αδελφό.

Για τη θεραπεία των κακοήθων ασθενειών μεγάλη σημασία έχει η ποσότητα των βλαστοκυττάρων που θα χρησιμοποιηθούν, η οποία πρέπει να είναι ανάλογη με το βάρος του ασθενούς. Για το λόγο αυτό εξ αρχής δίδεται ιδιαίτερη προσοχή στη συλλογή του συνόλου του αίματος που έχει μείνει μέσα στον πλακούντα μετά τον τοκετό. Η ποσότητα του ομφαλοπλακουντιακού αίματος που λαμβάνεται στην αίθουσα τοκετών εξαρτάται από τις συνθήκες του τοκετού και τον χρόνο που μεσολαβεί μέχρι την αποκόλληση του πλακούντα. Στις περιπτώσεις επιπλοκών η ποσότητα που συλλέγεται είναι περιορισμένη, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν μπορεί να ολοκληρωθεί η λήψη. Το υπόλοιπο του ομφαλοπλακουντιακού αίματος συλλέγεται στο εργαστήριο με μεταφορά και επεξεργασία ολόκληρου του πλακούντα και η επί πλέον ποσότητα των βλαστοκυττάρων που λαμβάνεται με τον τρόπο αυτόν προστίθεται στην αρχική συλλογή. Τελευταίες μελέτες δείχνουν ότι τα βλαστοκύτταρα που συλλέγονται στο εργαστήριο μέσα από τον πλακούντα παρουσιάζουν έντονες αγγειογενετικές ικανότητες και για το λόγο αυτόν προτείνεται η χρήση τους στη θεραπεία του εμφράγματος του μυοκαρδίου, των εγκεφαλικών επεισοδίων, της εγκεφαλικής παράλυσης, του αυτισμού και της αρτηριακής απόφραξης γενικότερα.

Δημοσιευμένα στοιχεία μεγάλων πολυκεντρικών μελετών έδειξαν ότι σε παγκόσμια κλίμακα το 86% των μοσχευμάτων βλαστοκυττάρων που χρησιμοποιήθηκαν τα τελευταία 4 χρόνια παγκπροήλθαν μέσα από την οικογένεια και μόνο το 14% προήλθε από την παγκόσμια δεξαμενή. Για τα θεραπεία της λευχαιμίας η οικογένεια συνεισέφερε το 58% των μοσχευμάτων, έναντι του 42% της δημόσιας τράπεζας, για τον παιδικό καρκίνο συνεισέφερε το 98%, ενώ για την θεραπεία των λεμφωμάτων το 94% και για τις αιμοσφαρινοπάθειες του τύπου της μεσογειακής αναιμίας το 86%. Τα βλαστοκύτταρα της ομφαλοπλακουντιακής μονάδας προορίζονται βασικά για το παιδί στο οποίο και ανήκουν, είναι απόλυτα συμβατά μαζί του και ακολουθούν κατά σειρά συμβατότητας τα αδέλφια του και οι γονείς του.

Στο τελευταίο συνέδριο της Αμερικανικής εταιρείας Διαβητολογίας ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα της χορήγησης βλαστοκυττάρων σε παιδιά με σακχαρώδη διαβήτη στα οποία χορηγήθηκαν τα βλαστοκύτταρα του αποθηκευμένου ομφαλοπλακουντιακού αίματος τους μετά από ήπια χημειοθεραπεία. Τα παιδιά που έκαναν αυτή τη θεραπεία διέκοψαν την ινσουλίνη για διάστημα από 1,5 έως 3 έτη και βασική προϋπόθεση για να γίνει η θεραπεία ήταν ο διαβήτης να εμφανίστηκε πρόσφατα και να μην είχαν πέσει σε κώμα ή διαβητική οξέωση.

Τα βλαστοκύτταρα της ομφαλοπλακουντιακής μονάδας χρησιμοποιούνται σε κλινικές μελέτες για τη θεραπεία αυτοάνοσων νοσημάτων, όπως της αυτοάνοσης απλαστικής αναιμίας, της ρευματοειδούς αρθρίτιδας και του λύκου, της ελκώδους κολίτιδας και της νόσου του Crohn σε αυτόλογη χρήση. Μεγαλύτερες κλινικές μελέτες χρησιμοποιούν το ομφαλοπλακουντιακό αίμα σε παιδιά με εγκεφαλική παράλυση, εγκαύματα και επιπεπλεγμένα κατάγματα. Η χρήση του ομφαλοπλακουντιακού αίματος στην βελτίωση της κλινικής εικόνας της εγκεφαλικής παράλυσης των παιδιών οφείλεται στην περιεκτικότητα του σε αρχέγονα νευρογλοιακά κύτταρα τα οποία μάλιστα πολλαπλασιάζονται και αποκαθιστούν τα κατεστραμμένα λόγω της κακής οξυγόνωσης νευρικά κύτταρα. Αναφέρθηκε πρόσφατα η αποκατάσταση της ακοής δύο παιδιών με κώφωση λόγω λοίμωξης, χρησιμοποιώντας το δικό τους ομφαλοπλακουντιακό αίμα.

Τα μεσεγχυματικά βλαστοκύτταρα αναφέρθηκε πρόσφατα ότι βελτιώνουν τη διαβητική νευροπάθεια και ελαττώνουν τον πόνο και τις υπαισθησίες στα άκρα. Η θεραπεία αυτή προσφέρει σημαντική ανακούφιση στους ασθενείς , οι οποίοι αναγκάζονται να καταφύγουν στα αντικαταθλιπτικά φάρμακα προκειμένου να ανακουφιστούν από τον χρόνιο πόνο.

Για πρώτη φορά από τα βλαστοκύτταρα δημιουργήθηκαν ανθρώπινα καρδιακά μυϊκά κύτταρα τα οποία με τη μορφή μοσχεύματος εμφυτεύτηκαν στην περιοχή της καρδιάς πειραματοζώων που είχε υποστεί τη νέκρωση λόγω του εμφράγματος. Μέχρι σήμερα είχαν χρησιμοποιηθεί αιμοποιητικά βλαστοκύτταρα τα οποία χορηγούνταν μέσα στο πάσχον μυοκάρδιο κατά τη διάρκεια των εγχειρήσεων by pass. Η νέα αυτή μέθοδος κατά τους ερευνητές προσφέρει σημαντική προστασία του μυοκαρδίου από τις αρρυθμίες, οι οποίες ευθύνονται για υψηλά ποσοστά θανάτων μετά από έμφραγμα. Η μέθοδος αυτή επιβεβαιώνει παλαιότερα αποτελέσματα σε 17 ασθενείς στους οποίους είχαν χορηγηθεί βλαστοκύτταρα τα οποία δημιουργήθηκαν από τα δικά τους καρδιακά κύτταρα.


Κ ΚΟΥΖΗ-ΚΟΛΙΑΚΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ