Κάθε Παρασκευή απόγευμα, ένα τρένο διασχίζει τη Δανία από το νότο προς το βορρά, κι ένα άλλο από το βορρά προς το νότο. Το γεγονός δεν θα ήταν άξιο αναφοράς αν το τρένο δεν είχε μια σημαντική ιδιαιτερότητα: διαθέτει συνοδούς που παραλαμβάνουν σε κάθε σταθμό ασυνόδευτα ανήλικα παιδιά, χωρισμένων γονιών, που πηγαίνουν να συναντήσουν τον άλλο γονιό, ο οποίος κατοικεί σε διαφορετική πόλη και έχει δημιουργήσει μιαν άλλη οικογένεια. Αρκετές φορές μάλιστα δύο ετεροθαλή αδέρφια κατευθύνονται σε διαφορετική πόλη και διαφορετικό γονιό. Η επιστροφή γίνεται το απόγευμα της Κυριακής.

Ένας άλλος θεσμός που γνωρίζει μεγάλη ανάπτυξη στη Δανία είναι ο θεσμός του εθελοντή φίλου. Πρόκειται για άτομα που διαθέτουν κάποιες ώρες ελεύθερου χρόνου την εβδομάδα για να συνομιλούν με άγνωστα άτομα τα οποία βρίσκονται σε συνθήκες απόλυτης μοναξιάς. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Δανία έχει τους υψηλότερους δείκτες κοινωνικής πρόνοιας στην Ενωμένη Ευρώπη.

Στην Ολλανδία, το εκκολαπτόμενο κόμμα των παιδεραστών προβάλλει τα «αγαθά» της παιδεραστίας, καθώς και τα «θετικά» της στοιχεία σε επίπεδο ψυχοσυναισθηματικής ωρίμανσης των παιδιών.

Στη Γερμανία, τα σαδομαζοχιστικά στοιχεία στην ερωτική συμπεριφορά γνωρίζουν μεγάλη άνθηση, αν κρίνει κανείς από το ύψος των πωλήσεων αντικειμένων που προκαλούν πόνο. Το γεγονός αυτό σχολιάζεται θετικά από μερίδα ειδικών και προβάλλεται σαν αιτία της απάλειψης των σεξουαλικών εγκλημάτων από τη Γερμανία, σε αντίθεση, με την κοντινή Αυστρία, χώρα με πολύ πιο συντηρητικές απόψεις γύρω από τη σεξουαλικότητα.

Στο Στρασβούργο, το Συμβούλιο της Ευρώπης εργάζεται συστηματικά για την καταπολέμηση της ομοφυλοφοβίας, υποδεικνύοντας μεθοδολογίες και τεχνικές που θα εξαλείψουν από τις χώρες της Ενωμένης Ευρώπης τη φοβία των λαών απέναντι στους ομοφυλόφιλους άνδρες και γυναίκες. Οι πρώτες δοκιμές έγιναν ήδη και στην Ελλάδα.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με ψήφισμά του πριν από λίγα χρόνια είχε καλέσει τα κράτη-μέλη να λάβουν μέτρα για την κατάργηση των διακρίσεων που υφίστανται ορισμένα ζευγάρια λόγω του γενετήσιου προσανατολισμού τους. Η επέκταση του συμφώνου συμβίωσης και στα ομοφυλόφιλα ζευγάρια φαίνεται να μην ικανοποιεί τις ομοφυλοφιλικές κοινότητες στην Ελλάδα που ζητούν αναγνώριση των γάμων μεταξύ ομοφυλοφίλων και δικαίωμα για την απόκτηση παιδιών.

Όλες οι παραπάνω αναφορές μαρτυρούν τη διαφορετικότητα αντιλήψεων και προτεραιοτήτων σε θέματα κοινωνικής και σεξουαλικής συμπεριφοράς των λαών της Ευρώπης, που θυμίζουν τον Πύργο της Βαβέλ. Τα οικονομικά θέματα και οι οικονομικές διαφορές καλύπτουν σχεδόν κατ’ αποκλειστικότητα τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων και το ενδιαφέρον των πολιτών. Οι μεγάλες πολιτισμικές διαφορές που συμπεριλαμβάνουν τη σεξουαλική συμπεριφορά φαίνεται να ακολουθούν τις δογματικές οδηγίες των ταγών της Ευρώπης. Ίσως η οικονομική εναρμόνιση στο χώρο της Ενωμένης Ευρώπης να αποτελεί μια ευκολότερη διαδικασία από αυτή που απαιτείται για την εναρμόνιση των ανθρωπίνων σχέσεων και ιδιαίτερα των διαφυλικών και σεξουαλικών.

Μπορεί κανείς να φανταστεί πόσο πολύ μπορεί να επηρεάσει η ενιαία πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης τις σχέσεις των δύο φύλων; Η αύξηση των σεξουαλικών δυσλειτουργιών σε άνδρες και γυναίκες προτρέπει τους ειδικούς σε βαθύτερη μελέτη και αντιμετώπιση των προβλημάτων.

Η εναρμόνιση της Ευρώπης σε θέματα πολιτισμού ακολούθησε αρχικά ένα αφομοιωτικό μοντέλο, που βασίστηκε στην κυρίαρχη ιδεολογία της ισχυρότερης χώρας. Η λανθασμένη αυτή αντίληψη οδήγησε στο πολυπολιτισμικό μοντέλο, που αποδέχεται την απλή συνύπαρξη των πολιτισμών. Στις μέρες μας όλοι οι ειδικοί επιστήμονες οδηγούνται στο διαπολιτισμικό μοντέλο, το οποίο βασίζεται στη διαδραστικότητα, αλλά όχι στην αφομοίωση. Ποιος όμως θα καθορίσει την ενιαία πολιτική σε θέματα πολιτισμού, ηθών και αντιλήψεων; Και γιατί, τελικά, χρειάζεται να υπάρχει ενιαία πολιτική πέραν των οικονομικών;


Σεξουαλική ταυτότητα

Ο Sigusch Volkmar (1998) έκανε λόγο σε ένα άρθρο του για τη δυτική «νεοσεξουαλική επανάσταση» των τελευταίων είκοσι χρόνων. Αποτέλεσμα της πρώτης σεξουαλικής επανάστασης στην εποχή του Freud, η σημερινή νεοσεξουαλική επανάσταση μπορεί να προμηνύει το τέλος της σεξουαλικότητας ως έννοιας και ορολογίας. Στην παλαιο-σεξουαλικότητα οι έννοιες και οι κατηγορίες ήταν ξεκάθαρες και ευδιάκριτες, π.χ., ετεροφυλοφιλία ή ομοφυλοφιλία. Ευδιάκριτες ήταν επίσης οι παραφιλίες (διαστροφές) σε σχέση με τη φυσιολογική σεξουαλική συμπεριφορά. Στη νεο-σεξουαλικότητα ενσωματώνονται στη φυσιολογική σεξουαλική συμπεριφορά άλλες συμπεριφορές, που παλαιότερα ανήκαν στις μη φυσιολογικές συμπεριφορές. Κλασικό παράδειγμα η ομοφυλοφιλία, η οποία δεν κατατάσσεται πλέον στις παραφιλικές συμπεριφορές.

Στην παλαιο-σεξουαλικότητα κέντρο ήταν οι ενστικτώδεις ενορμήσεις, ο οργασμός και η αγάπη μεταξύ των ετεροφυλικών ζευγαριών. Στη νεο-σεξουαλικότητα κέντρο τείνει να γίνει η αγάπη του εαυτού μας, που πολλές φορές αγγίζει τα όρια του ναρκισσισμού.

Η σεξουαλική ταυτότητα (που δημιουργείται από την προσωπική και κοινωνική ταυτότητα), αποτελεί βασικό στοιχείο σεξουαλικής δράσης. Όσο η παγκοσμιοποίηση προκαλεί κρίση στις γενικότερες αξίες των πολιτισμών, τόσο τα σχήματα και τα όρια μιας εικόνας-προτύπου γίνονται δυσδιάκριτα. Τα πράγματα φαίνεται να γίνονται πιο δύσκολα για τις νεότερες γενιές, για τις οποίες η υπερπληροφόρηση σεξουαλικών ερεθισμάτων και μηνυμάτων προκαλεί περισσότερο σύγχυση παρά διευκολύνει στη διαμόρφωση μιας σεξουαλικής ταυτότητας.

Ρόλοι των δύο φύλων

Οι ρόλοι των δύο φύλων προσαρμόζονται στις τρέχουσες κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές συνθήκες της κοινωνίας. Σήμερα ο χρόνος μετριέται σε χρήμα. Συμβαίνει όμως το ίδιο και με τις προσωπικές μας σχέσεις;

Οι ερωτικές σχέσεις απαιτούν ελεύθερο χρόνο και συμμετοχή σε ποικίλες δραστηριότητες. Ακόμα περισσότερος χρόνος απαιτείται για την οικογενειακή (συζυγική) ζωή, για τη διεκπεραίωση υποχρεώσεων και αναγκών, που συχνά ορίζουν τα παιδιά και οι κοινωνικές υποχρεώσεις.

Επομένως ο τρόπος με τον οποίο διαχειριζόμαστε τον εναπομείναντα ελεύθερο χρόνο είναι ένα από τα βασικά κριτήρια που διαμορφώνουν και αναπτύσσουν τη μορφή της ερωτικής και σεξουαλικής μας σχέσης και αυτή των ρόλων των συντρόφων.

Όπως και οι σχέσεις, έτσι και οι ρόλοι των συντρόφων αλλάζουν μέσα στη σχέση. Το παλιό μοντέλο «συμπληρωματικότητας», που τοποθετούσε τον άντρα να αγωνίζεται για να προσφέρει το εισόδημα στην οικογένεια και τη γυναίκα να αναλαμβάνει τις υποχρεώσεις του σπιτιού, έχει όντως αλλάξει.

Στη σημερινή εποχή ο άντρας και η γυναίκα εργάζονται σκληρά για να συνεισφέρουν στη σχέση οικονομικά και συναισθηματικά από κοινού. Άρα κάνουμε λόγο για «ισότητα». Και οι δύο συνεισφέρουν, άρα και οι δύο απολαμβάνουν τους καρπούς της εισφοράς τους.

Έτσι και οι ρόλοι των συντρόφων μέσα στη σχέση εναρμονίζονται με τις υπάρχουσες συνθήκες διαβίωσης. Να θυμηθούμε όμως ότι όσο ξεκάθαρη είναι η προσωπική και σεξουαλική μας ταυτότητα, τόσο πιο ξεκάθαροι είναι και οι ρόλοι μας στις κοινωνικές και προσωπικές μας σχέσεις.

Και το παιδί;
Ιδιαίτερα αρνητικές είναι και οι συνέπειες για τα παιδιά. Δεν είναι μόνο ότι τα ελληνόπουλα δεν έχουν την ευκαιρία σωστής προσέγγισης σε θέματα σεξουαλικής συμπεριφοράς, αφού δεν υπάρχει σεξουαλική διαπαιδαγώγηση στο σχολείο, γίνονται επιπλέον αποδέκτες ή θύματα της σύγχρονης ευρωπαϊκής κουλτούρας και των συνεπειών της.

Σύμφωνα με την άποψη της Marie-Helene Brousse καθηγήτριας Ψυχιατρικής στο Παρίσι, το παιδί αποτελεί στις μέρες μας ένα πολύτιμο δώρο για το ζευγάρι, τυλιγμένο σ’ ένα φανταχτερό και εντυπωσιακό περιτύλιγμα. Τα δώρα όμως έχουν κυρίως αξία τη στιγμή που δωρίζονται. Συχνά καταλήγουν σ’ ένα ντουλάπι ή μια αποθήκη, ιδιαίτερα αν δεν έχουν επαρκή οικονομική αξία.

Η ελληνική οικογένεια υπήρξε για πολλά χρόνια παιδοκεντρική. Γονείς, παππούδες, γιαγιάδες, συγγενείς, υπηρετικό προσωπικό ήταν στη διάθεση του παιδιού, για απόκτηση γνώσεων, ξένες γλώσσες, ρυθμική, χορό, αθλητισμό, παιχνίδια, διασκέδαση. Στη σημερινή εποχή τα πράγματα έχουν τελείως ανατραπεί. Το παιδί μοιάζει να μη «χωράει» πλέον στην ελληνική οικογένεια. Το ίδιο συμβαίνει και στις άλλες χώρες της Ενωμένης Ευρώπης. Ίσως το μέλλον του παιδιού στην οικογένεια και οι σχέσεις των γονιών όφειλε να είναι αν όχι το μοναδικό, τουλάχιστον το κύριο θέμα ενδιαφέροντος του Συμβουλίου της Ευρώπης και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, στα πλαίσια μιας διαπολιτισμικής αντίληψης. Ίσως μάλιστα έτσι αποφύγουμε την επέκταση της γραμμής του τρένου για ασυνόδευτα παιδιά κάθε Παρασκευή από Αθήνα μέχρι Λονδίνο, Κοπεγχάγη, Μαδρίτη και τανάπαλιν...

Ζήσης Παπαθανασίου
Επ. Καθηγητής Γυναικολογίας, Σεξολόγος
Διευθυντής Ελληνικού Σεξολογικού Ινστιτούτου

---

Διαβάστε περισσότερα άρθρα...