Δεν έχουν ακόμα στεγνώσει οι γραμμές αυτής της στήλης που πριν ένα μήνα περίπου έγγραφα σχετικά με το ότι απέτυχε η προσπάθεια να αυξηθεί η καλή χοληστερίνη στο αίμα του ανθρώπου γιατί το φάρμακο που το κατάφερε παράλληλα προκαλούσε αύξηση της αρτηριακής πίεσης και αντί να ελαττώνει τον αριθμό των θανάτων εκείνων που το έπαιρναν αντίθετα τον αύξανε. Ήταν δηλαδή προτιμότερο να μην παίρνεις φάρμακο παρά να το παίρνεις.

Όμως, τα πράγματα φαίνεται να αλλάζουν με διαστημική ταχύτητα. Πριν από λίγες μέρες ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα της μελέτης DEFINE στο μεγαλύτερο καρδιολογικό συνέδριο του κόσμου (AHA) που οργανώνει η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία. Στη μελέτη αυτή δοκιμάσθηκε ένα νέο φάρμακο σε 1623 ασθενείς με υψηλή χοληστερίνη. Οι ασθενείς αυτοί έπαιρναν ήδη άλλα φάρμακα κατά της χοληστερίνης και κατά συνέπεια ήταν σχετικά ρυθμισμένοι. Ήσαν Ασιάτες, Ισπανοί και διαφόρων άλλων εθνοτήτων . Η μελέτη ήταν διαρκείας 18 μηνών και εστόχευσε στο να μελετήσει την αποτελεσματικότητα του νέου φαρμάκου κατά της υψηλής χοληστερίνης και την ασφάλεια που παρέχει στον ασθενή. Τα αποτελέσματα υπήρξαν όχι απλώς συγκλονιστικά αλλά φανταστικά. Το φάρμακο αυτό όχι μόνο προκαλούσε εντυπωσιακή αύξηση της καλής χοληστερίνης από 40 στα 110 mg% αλλά παράλληλα ελάττωνε την κακή χοληστερίνη περίπου στο μισό από 81 στα 49mg% και όλα αυτά συνέβαιναν χωρίς να αυξηθεί η πίεση των αρρώστων και φυσικά οι θάνατοι. Οι αιματολογικές εξετάσεις των αρρώστων όσον αφορά την λειτουργία όλων των βασικών οργάνων (καρδιά, ήπαρ (συκώτι), νεφροί, μύες κ.τ.λ.) παρέμεναν ανεπηρέαστες σε ποσοστά καλλίτερα και από εκείνα των στατινών που θεωρούνται τα καλλίτερα μέχρι σήμερα φάρμακα κατά της υψηλής χοληστερίνης.

Το εύλογο ερώτημα που προκύπτει είναι το πώς λέγεται αυτό το μαγικό φάρμακο, πως ακριβώς λειτουργεί και σε ποια χημική ομάδα ανήκει. Το φάρμακο αυτό λέγεται Anacetrapib. Πρόκειται για αναστολέα μιας πρωτεΐνης που ακυρώνει την ικανότητα ενός ενζύμου (ETP) που μετατρέπει φυσιολογικά την καλή χοληστερίνη (HDL) σε κακή (LDL). Έτσι με αυτό τον τρόπο αντί να ελαττώνεται η καλή χοληστερίνη αντίθετα αυξάνει. Και τώρα τι γίνεται; Θα πρέπει ο κόσμος να τρέχει στα φαρμακεία και να χρησιμοποιεί διάφορους μεσάζοντες για να φέρει το φάρμακο το συντομότερο από την Αμερική; Η απάντηση είναι σαφώς όχι. Κατ΄ αρχήν το φάρμακο δεν κυκλοφορεί ακόμα στην Αμερική. Ανήκει ακόμα στα πειραματικά φάρμακα. Τη φάση 2 στην οποία ανήκει η συγκεκριμένη αυτή μελέτη, θα ακολουθήσει η φάση 3 με άλλες πολλές μελέτες από όλο τον κόσμο, οπότε εάν αυτά τα ιδιαίτερα εντυπωσιακά αποτελέσματα τελικά επιβεβαιωθούν τότε η ανθρωπότητα θα έχει κάνει ένα άλμα κατά του εμφράγματος του μυοκαρδίου και των εγκεφαλικών επεισοδίων.

Ένα δεύτερο εύλογο ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί είναι το γιατί η φάση 3 μπορεί να δώσει διαφορετικά αποτελέσματα από την φάση 2. Είπαν άραγε ψέματα οι συγκεκριμένοι ερευνητές της μελέτης DEFINE (φάση 2) ; Ασφαλώς όχι. Όμως η ετερογένεια και ιδιαιτερότητα των γονιδίων του ανθρώπου που επηρεάζονται από όλες τις περιβαντολογικές συνθήκες μπορεί να δώσουν διαφορετικά αποτελέσματα σε διάφορα μέρη του Πλανήτη. Έτσι ο πρώτος εντυπωσιασμός τελικά να περιοριστεί. Γι’αυτό τόσο ο σωστός γιατρός όσο και ο σωστός άρρωστος πρέπει να είναι επιφυλακτικοί και συντηρητικοί μέχρις ότου διαλευκανθεί κάθε σοβαρή παρενέργεια που μπορεί να κρύβεται σε αυτή τη φάση της δοκιμής του φαρμάκου.

Κατά συνέπεια το μόνο που μπορεί τώρα να λεχθεί είναι να ευχηθούμε ότι σύντομα θα έχουμε το super φάρμακο κατά της υψηλής χοληστερίνης και γενικότερα της αθηροσκλήρωσης.

Δημήτριος Θ. Κρεμαστινός
Καθηγητής Καρδιολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών
Πρόεδρος του Ελληνικού Κολλεγίου Καρδιολογίας