Το οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου είναι μία από τις πρώτες αιτίες θανάτου παγκοσμίως. Γι' αυτόν τον λόγο είναι πολύ σημαντικό η θεραπευτική αντιμετώπιση των ασθενών με έμφραγμα να είναι η καλύτερη δυνατή για τη βελτίωση όχι μόνο της ποιότητας ζωής αλλά και της επιβίωσης των ασθενών αυτών. Είναι πια τεκμηριωμένο ότι σε ασθενείς με οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου στους οποίους η στεφανιαία αρτηρία είναι πλήρως φραγμένη, η καλύτερη αντιμετώπιση είναι η άμεση διενέργεια στεφανιογραφίας με σκοπό την άμεση διάνοιξη της ένοχης αρτηρίας. Υπάρχει όμως μια ομάδα ασθενών με οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου, στους οποίους η στεφανιαία αρτηρία δεν είναι πλήρως αποφραγμένη. Η συγκεκριμένη ομάδα αναγνωρίζεται από τις διαταραχές σε ένα συγκεκριμένο τμήμα του ηλεκτροκαρδιογραφήματος, το ST, και την ανίχνευση κάποιων ειδικών ουσιών στο αίμα, που σχετίζονται με τη μυοκαρδιακή νέκρωση. Οι ασθενείς κατηγοριοποιούνται ως ασθενείς με έμφραγμα του μυοκαρδίου χωρίς ανάσπαση του ST. Γι' αυτούς τους ασθενείς δεν είναι πλήρως διευκρινισμένο αν η στρατηγική της πρώιμης διάνοιξης της μερικώς φραγμένης στεφανιαίας αρτηρίας με αγγειοπλαστική είναι ευνοϊκή, δεδομένου ότι παλαιότερες μελέτες έδειξαν πως η πρώιμη διάνοιξη με θρομβόλυση δεν είχε καλά αποτελέσματα.

Σε αυτό το ερώτημα προσπάθησε να δώσει απάντηση μια νέα μελέτη σε 7.749 ασθενείς με έμφραγμα του μυοκαρδίου που ανήκαν στην παραπάνω κατηγορία. Οι ασθενείς με οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου χωρίς ανάσπαση του ST χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες: (α) σε εκείνους που υποβλήθηκαν σε αγγειοπλαστική με εμφύτευση stent σε λιγότερο από 8 ώρες από την έναρξη των συμπτωμάτων, (β) σε εκείνους που υποβλήθηκαν σε αγγειοπλαστική με εμφύτευση stent σε 8-24 ώρες από την έναρξη των συμπτωμάτων και (γ) σε εκείνους που υποβλήθηκαν σε αγγειοπλαστική με εμφύτευση stent σε περισσότερες από 24 ώρες από την έναρξη των συμπτωμάτων. Η αγγειοπλαστική που διενεργήθηκε σε περισσότερες από 24 ώρες από την έναρξη των συμπτωμάτων σχετίστηκε με αυξημένη θνησιμότητα, αυξημένο ποσοστό επανεμφραγμάτων και αυξημένο ποσοστό επείγουσας νέας επέμβασης επαναγγείωσης στις 30 ημέρες παρακολούθησης. Επιπλέον, οι ασθενείς με καθυστερημένη αγγειοπλαστική πέραν των 24 ωρών είχαν περισσότερους θανάτους στον ένα χρόνο παρακολούθησης. Τα καλύτερα αποτελέσματα παρατηρήθηκαν στην ομάδα που υποβλήθηκε σε αγγειοπλαστική μεταξύ 8-24 ωρών από την έναρξη των συμπτωμάτων.

Με αυτά τα δεδομένα, φαίνεται ότι η πρώιμη επεμβατική αντιμετώπιση των ασθενών με οξύ έμφραγμα χωρίς ανάσπαση του ST ίσως πρέπει να είναι η προτιμώμενη στρατηγική. Το πόσο πρώιμα παραμένει αδιευκρίνιστο. Αν και η παραπάνω μελέτη έδειξε ότι τα καλύτερα αποτελέσματα ήταν ορατά στην ομάδα που υποβλήθηκε σε αγγειοπλαστική μεταξύ 8-24 ωρών από την έναρξη των συμπτωμάτων, δεν ξεκαθάρισε αν αυτό οφειλόταν αμιγώς στη μικρή καθυστέρηση της αγγειοπλαστικής ή οφειλόταν και στους παράγοντες που οδήγησαν στην καθυστέρηση αυτή. Μια άλλη μελέτη (ABOARD) σε παρόμοιους ασθενείς δεν έδειξε διαφορά στο τελικό αποτέλεσμα μεταξύ των ασθενών με έμφραγμα χωρίς ανάσπαση του ST που υποβλήθηκαν άμεσα σε αγγειοπλαστική και εκείνων που υποβλήθηκαν σε αγγειοπλαστική την επόμενη μέρα (μέση καθυστέρηση περίπου 21 ώρες). Επίσης, μία ακόμα μελέτη παρατήρησε ότι εκείνοι που ωφελούνται περισσότερο από μια πρώιμη επεμβατική στρατηγική (αγγειοπλαστική σε λιγότερο από 24 ώρες από την έναρξη των συμπτωμάτων) είναι οι υψηλού κινδύνου ασθενείς. Ετσι, σύμφωνα με τα παραπάνω ευρήματα, για την ώρα φαίνεται ότι η πρώιμη επέμβαση επαναιμάτωσης είναι η καλύτερη στρατηγική, αλλά όχι άμεσα, εκτός αν ο ασθενής είναι πολύ υψηλού κινδύνου. Ο καλύτερος χρόνος επέμβασης για τους ασθενείς με οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου χωρίς ανάσπαση του ST διαφαίνεται ότι είναι η επόμενη ημέρα.


Χριστόδουλος Ι. Στεφανάδης
Καθηγητής Καρδιολογίας
Πρόεδρος Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών