ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΥΓΕΙΑΣ

08/11/2023

Οι αλλαγές που θα επιφέρει η Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ) στο άμεσο μέλλον θα είναι σαρωτικές για τους επαγγελματίες υγείας και πλέον κρίνεται ως απαραίτητη η ενημέρωση και η επιμόρφωση των φαρμακοποιών και των ιατρών στη χρήση των προγραμμάτων ΤΝ, ώστε να γίνουν πιο αποτελεσματικοί στην πρωτογενή και δευτερογενή πρόληψη.
Αυτό ήταν το βασικό συμπέρασμα των κορυφαίων ομιλητών που συμμετείχαν στο 7^ο Πανελλήνιο Συνέδριο του Ομίλου ΠΕΙΦΑΣΥΝ με τίτλο «ΑΙ: Η επανάσταση στη φαρμακευτική περίθαλψη» και στο οποίο συμμετείχαν εκατοντάδες φαρμακοποιοί και θεσμικοί φορείς από τον κλάδο του φαρμάκου. Ήδη, η επιστημονική ομάδα του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου ετοιμάζει εκπαιδευτικό πρόγραμμα για τα οφέλη της ΤΝ ενώ παράλληλα συζητά με την πολιτεία για την πρόσβαση των φαρμακοποιών στους ηλεκτρονικούς φακέλους των ασθενών.
«Η εποχή μας είναι μια εποχή ταχύτατων εξελίξεων και προκλήσεων και είμαστε εδώ για να εξετάσουμε πώς η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να βοηθήσει το φαρμακείο του αύριο», ανέφερε ο πρόεδρος του Δ.Σ. του Ομίλου ΠΕΙΦΑΣΥΝ Κωνσταντίνος Πάνος καλωσορίζοντας το κοινό και παρουσιάζοντας τα βασικά σημεία στα οποία εστιάζει το φετινό συνέδριο. Από την πλευρά του ο Γενικός Διευθυντής του Ομίλου ΠΕΙΦΑΣΥΝ και παρουσιαστής του Συνεδρίου, Θανάσης Μουχτής πρόσθεσε πως «ο Όμιλος είναι μπροστά από τις εξελίξεις» και έκανε λόγο για «σοκαριστικά αποτελέσματα για την κοινωνία και για την αγορά» παγκοσμίως υπό το φόβο της έκτασης που μπορεί να έχει η χρήση αυτής της νέας τεχνολογίας.

Η Νίκη Τσούμα, Πρόεδρος Δ.Σ & Διευθύνουσα Σύμβουλος ΗΔΙΚΑ παρουσίασε τους τομείς όπου η ΤΝ μπορεί να συμβάλλει στη βελτίωση των υπηρεσιών υγείας και αυτοί είναι η διάγνωση και πρόγνωση, η εξατομικευμένη θεραπεία, η βελτιστοποίηση των ροών εργασίας και η επιδημιολογική παρατήρηση. Όσον αφορά τις προκλήσεις τόνισε πως η συζήτηση για τα ηθικά και νομικά ζητήματα θα πρέπει να γίνει με ηρεμία και εμπιστοσύνη στους αρμόδιους, ενώ συμφώνησε πως «καμία μηχανή δεν υποκαθιστά τον άνθρωπο – παρέχει μόνο γρήγορη πρόσβαση σε πολύτιμη γνώση». Από τη μεριά του ο Νεκτάριος Ταβερναράκης, Καθηγητής Μοριακής Βιολογίας Συστημάτων Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Κρήτης, Διευθυντής Ερευνών στο Ίδρυμα Τεχνολογίας & Έρευνας ανέλυσε πώς οι εφαρμογές ΤΝ βοηθούν στην κατανόηση της δομής πρωτεϊνών, στην ανακάλυψη φαρμακευτικών ουσιών αλλά και στο χαρακτηρισμό τους (πώς δρουν, ποιοι είναι οι στόχοι τους, γιατί έχουν παρενέργειες) και προέβλεψε ότι είναι θέμα χρόνου η ευρεία χρήση της στη δημιουργία πιο αποτελεσματικών φαρμάκων ζητώντας παράλληλα από τις κυβερνήσεις να προλάβουν την ιλιγγιώδη ταχύτητα με την οποία εξελίσσονται τα εργαλεία ΤΝ και να αναπτυχθούν τα απαραίτητα θεσμικά πλαίσια.
«Δεν απειλούμαστε από την ΤΝ – το απάντησε το chatGPT» ανέφερε στην πρωτότυπη ομιλία του ο Λευτέρης Μαρίνος, Γενικός Γραμματέας ΟΣΦΕ & Ομίλου ΠΡΟΣΥΦΑΠΕ, ο οποίος τόνισε ότι χρησιμοποίησε την εφαρμογή ΤΝ για τη συγκέντρωση των πληροφοριών της παρουσίασής του. «Η ΤΝ βοηθά τον φαρμακοποιό βελτιώνοντας τη διαχείριση της φαρμακοθεραπείας, υποστηρίζοντας τη δημιουργία θεραπευτικού πλάνου (αξιολόγηση των αναγκών, καλύτερη επιλογή θεραπευτικού μέσου, ενσωμάτωση προτιμήσεων του ασθενή), στην ενίσχυση της ασφάλειας και αποτελεσματικότητας αλλά και στην επιχειρηματική λειτουργία του φαρμακείου (εξορθολογισμός ροής εργασιών, βελτιστοποίηση διαχείρισης του αποθέματος)», ανέφερε.
Ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Τανάγρας, DrΑπόστολος, Διευθυντής του Γραφείου της Αντιπροσωπείας της Εκκλησίας της Ελλάδος στην Ευρωπαϊκή Ένωση ολοκλήρωσε με την ομιλία του την πρώτη ενότητα του συνεδρίου αναλύοντας μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα ομιλία για το πώς τα Ρομπότ ΤΝ βοηθούν στη διάγνωση & στην επικοινωνία των παιδιών με αυτισμό, ένα πρόβλημα που αφορά εκατοντάδες οικογένειες οι οποίες ζουν στην επαρχία όπου δεν υπάρχουν εξειδικευμένες δομές.

Οι φαρμακοποιοί χρειάζονται εκπαίδευση σε προγράμματα Τεχνητής Νοημοσύνης

Κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου, παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα της πανελλαδικής δημοσκόπησης που πραγματοποίησε ο Όμιλος ΠΕΙΦΑΣΥΝ σε συνεργασία με την εταιρεία δημοσκοπήσεων ALCOκαι αποκάλυψε πως το 77% των φαρμακοποιών δηλώνει ότι θέλει να είναι ενημερωμένο για τις εξελίξεις στην ΤΝ, ενώ είναι ενδεικτικό ότι το 68% ζητά να εκπαιδευτεί στη χρήση των προγραμμάτων ΤΝ γιατί τη θεωρεί σημαντική για το επάγγελμά του. Αναλυτικότερα, η έρευνα κατέδειξε ότι:

• το 66% των φαρμακοποιών πιστεύει ότι η ΤΝ μπορεί να βρει εφαρμογή στο φαρμακείο
• το 57% θεωρεί ότι θα βελτιώσει πολύ την επαγγελματική του καθημερινότητα
• το 69% θα ήθελε να χρησιμοποιήσει στο φαρμακείο του προγράμματα που ενημερώνουν για τις αλληλεπιδράσεις και τις παρενέργειες φαρμάκων
• το 60% συμφωνεί ότι η ΤΝ μπορεί να ενισχύσει το ρόλο του φαρμακοποιού στην παρακολούθηση της θεραπευτικής πορείας των ασθενών
• το 60% θα χρησιμοποιούσε την ΤΝ για την εύκολη πρόσβαση και καταχώρηση σε ηλεκτρονικούς φακέλους υγείας των ασθενών
• το 49% θα τη χρησιμοποιούσε για να συμβουλέψει ασθενείς
• το 44% θα την αξιοποιούσε σε υπηρεσίες φαρμακευτικής φροντίδας εξ αποστάσεως (π.χ. βίντεο-κλήση).

Αξίζει να σημειωθεί ότι το 79% των φαρμακοποιών δεν πιστεύει αλλά ούτε φοβάται ότι η ΤΝ θα τον αντικαταστήσει ως επαγγελματία υγείας. Τα παραπάνω ποσοστά αποκτούν μεγαλύτερη σημασία εάν συνυπολογίσει κανείς ότι η ΤΝ αφορά ένα άγνωστο για τους φαρμακοποιούς πεδίο. Η πρώτη πανελλαδική έρευνα που έγινε στο χώρο του φαρμακείου απέδειξε πως παρά τις διευκολύνσεις που θεωρούν ότι θα έχουν από τη χρήση της ΤΝ οι φαρμακοποιοί, η συντριπτική πλειονότητα και συγκεκριμένα το 98% δηλώνει από μέτρια έως καθόλου εξοικειωμένο με τις εφαρμογές της Τεχνητής Νοημοσύνης και του chatGPT. Αναλυτικά, το 57% δηλώνει καθόλου εξοικειωμένο, το 13% ελάχιστα, το 12% κάπως εξοικειωμένο και μόλις το 2% δηλώνει πολύ εξοικειωμένο με τις εφαρμογές ΤΝ.

Σχολιάζοντας τα αποτελέσματα της έρευνας ο Κώστας Παναγόπουλος, Διευθύνων Σύμβουλος της ALCO, τόνισε πως «η ΤΝείναι εδώ», ενώ παράλληλα σημείωσε πως έχει μεγάλη αξία ότι οι φαρμακοποιοί δεν είναι εξοικειωμένοι, αλλά επιθυμούν να ενημερωθούν και να εκπαιδευτούν. Από την πλευρά της η Ματίνα Παγώνη, Πρόεδρος της ΕΙΝΑΠ, πρόσθεσε πως σίγουρα προκαλεί προβληματισμό το μικρό ποσοστό της εξοικείωσης με την ΤΝ και πέρασε με έμφαση το μήνυμα ότι πρέπει γιατροί και φαρμακοποιοί να αρχίσουν να μαθαίνουν, να χρησιμοποιούν τις πληροφορίες που παρέχει η ΤΝ και να «προχωρήσουν μπροστά» μαζί με τον ασθενή. Ο πρόεδρος του ΣΦΕΕ, Ολύμπιος Παπαδημητρίου, εξήρε τη σημασία της ενημέρωσης σχετικά με το πώς η ΤΝ θα βοηθήσει την καθημερινότητα του φαρμακοποιού και όπως είπε η πολιτεία οφείλει να συμμετέχει σε αυτήν την εξέλιξη, διαθέτοντας δεδομένα και παρέχοντας πρόσβαση στους ηλεκτρονικούς φακέλους υγείας.
Όσο για το χώρο των εταιρειών, υπάρχουν τμήματα με ολοένα και αυξανόμενο προσωπικό που εργάζονται με αλγόριθμους ΤΝ σε διάφορους τομείς, όπως για τον αποκλεισμό υποψήφιων μορίων, ενώ συστήματα ΤΝ εφαρμόζονται ήδη στον ποιοτικό έλεγχο για την ταχύτερη και ακριβέστερη διεκπεραίωση διαδικασιών. Από τη μεριά του ο Απόστολος Βαλτάς, Πρόεδρος του ΠΦΣ, σημείωσε πως οι απαντήσεις της δημοσκόπησης αντικατοπτρίζουν ότι χρειαζόμαστε την ΤΝ για την παροχή εξατομικευμένων υπηρεσιών, αλλά το «δια χειρός φαρμακοποιού», οι γνώσεις και τα πτυχία διατηρούν τη μεγάλη τους σημασία. Αποκάλυψε ότι η επιστημονική ομάδα του ΠΦΣ ετοιμάζει εκπαιδευτικό πρόγραμμα για τα οφέλη της ΤΝ και ότι συζητά με την πολιτεία για την πρόσβαση στους ηλεκτρονικούς φακέλους, αλλά όχι στα πάντα, ώστε να είναι διακριτοί οι ρόλοι γιατρών και φαρμακοποιών, όπως ανέφερε χαρακτηριστικά.
Επίσης, αποκάλυψε ότι συζητά με τα πανεπιστήμια για την εισαγωγή μαθήματος φαρμακευτικής φροντίδας στο βασικό πρόγραμμα σπουδών. Η ενότητα ολοκληρώθηκε με την παρέμβαση του Προέδρου της Ένωσης Ασθενών Ελλάδας Νίκου Δέδε, ο οποίος σημείωσε πως εκτός από την ενημέρωση των επαγγελματιών υγείας, είναι σημαντική η ενημέρωση και του πολίτη και γενικά η εγγραματοσύνη της Υγείας και κάλεσε να δοθεί προσοχή στα ζητήματα εμπιστευτικότητας και της προστασίας δεδομένων.

Υπηρεσίες φαρμακείων & πιθανές συνενώσεις

Κατά τη διάρκεια της 3^ης ενότητας του Συνεδρίου με τίτλο «Η επιβίωση του φαρμακείου απαιτεί στρατηγικό σχεδιασμό» παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα του δεύτερου σκέλους της πανελλαδικής δημοσκόπησης αναφορικά με τις υπηρεσίες των φαρμακείων και τις πιθανές συνενώσεις. Ειδικότερα, το 40% των φαρμακοποιών απάντησε την αποζημίωση της διανυκτέρευσης ως το πλέον σημαντικό αίτημα που θα πρέπει να θεσμοθετήσει η κυβέρνηση, το 31% την ανάπτυξη των νέων υπηρεσιών, το 16% την επιστροφή των Φαρμάκων Υψηλού Κόστους στο φαρμακείο και το 12% τη στήριξη των μονοεδρικών φαρμακείων.
Τέλος, ο κλάδος ρωτήθηκε και για τις συνενώσεις φαρμακείων, με το 27% να δηλώνει ότι θα αποτελούσε πιθανή επιλογή η συνένωση του φαρμακείου του, το 22% να μη δίνει καμία απάντηση και το 51% να απαντά αρνητικά σε αυτό το ενδεχόμενο.
Η συντονίστρια της συζήτησης που ακολούθησε, Γ. Γραμματέας Δ.Σ Ομίλου ΠΕΙΦΑΣΥΝ, Μέλος Δ.Σ ΙΔΕΕΑΦ του ΠΦΣ, Τακτική, Εκλέκτορας στον ΠΦΣ, Τζένη Μαυρίδη, σημείωσε ότι δύο είναι οι καθοριστικοί παράγοντες για τη θετική ή αρνητική έκβαση του εγχειρήματος των συνενώσεων: το νομοθετικό πλαίσιο και η αποδοχή του από τους φαρμακοποιούς. Σχολίασε ότι «είμαστε πλέον πιο έτοιμοι από ποτέ» και ότι η πεμπτουσία είναι ότι «μέσα από τη συνένωση μπορούμε να χτίσουμε μεγάλου μεγέθους ομάδες». Ο Σεραφείμ Ζήκας, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος ΙΔΕΕΑΦ, Α’ Αντιπρόεδρος ΠΦΣ, αναλύοντας την τρέχουσα πραγματικότητα, πρόσθεσε πως η οικονομική κρίση, η απελευθέρωση του ωραρίου, ο έντονος ανταγωνισμός και η σταδιακή μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα και ένα περιβάλλον όπου οι συνενώσεις είναι η μοναδική λύση για το μικρό και το μεσαίο φαρμακείο που δεν έχει τα εργαλεία να ανταγωνιστεί τα μεγάλα φαρμακεία που ολοένα και μεγαλώνουν. «Αυτός ο νόμος δεν δίνει το δικαίωμα σε κανέναν τρίτο να μπει στο ιδιοκτησιακό», ανέφερε από την πλευρά του ο Γιάννης Δαγρές, Μέλος Δ.Σ. ΠΦΣ & Αντιπρόεδρος ΦΣΑ, αναφέροντας ότι η ανάπτυξη του νομοθετικού πλαισίου καθυστέρησε ακριβώς για να διασφαλιστεί στο 100% ότι δεν θα επηρεάσει το ιδιοκτησιακό περιβάλλον των φαρμακείων.
Στην ίδια ενότητα ο Πρόεδρος της ΟΣΦΕ, Βασίλης Μπιρλιράκης, ανέφερε πως ο κλάδος οφείλει να μετασχηματιστεί τονίζοντας ότι το φαρμακείο πρέπει να αφήσει πίσω του τον προϊοντοκεντρικό χαρακτήρα και να θέσει στόχο την κάλυψη αναγκών (προαγωγή υγείας, πρόληψη, έγκαιρη ανίχνευση) για τους υγιείς πολίτες και την επίλυση προβλημάτων σε ασθενείς.
Αυτό θα γίνει μέσω των προϊόντων αλλά και των υπηρεσιών, οι οποίες είναι πλέον αποδεκτές από όλους, όπως είπε. Στο πλαίσιο αυτό το φαρμακείο πρέπει να εντάξει στο χώρο του το δωμάτιο φροντίδας του ασθενή, «το σημαντικότερο εργαλείο για να κάνουμε τη δουλειά μας», όπως ανέφερε χαρακτηριστικά, να προσεγγίσει την τεχνολογία και να τη χρησιμοποιήσει υπέρ του ασθενή, με όραμα σε βάθος 15ετίας. Η φαρμακαποθήκη καλείται να υποστηρίξει αυτήν τη στρατηγική, διασφαλίζοντας το σταθερό εφοδιασμό, χωρίς διακυμάνσεις «όπως συμβαίνει με τις εξαγωγές» και καλύπτοντας όλες τις επιχειρηματικές υπηρεσίες του φαρμακείου.

Η Επίκουρη Καθηγήτρια Επικοινωνίας στο Αμερικανικό Κολέγιο Ελλάδας (DEREE), Κατερίνα Διαμαντάκη, αναφερόμενη στο ρόλο της επικοινωνίας και των Social Media στο σύγχρονο φαρμακείο σημείωσε πως δεν μπορούμε να συζητάμε για τη μετάβαση σε καινοτόμες τεχνολογίες, αν δεν κατακτήσουμε πρώτα τις καινοτομίες που έχουν συμβεί στο διαδίκτυο, ενώ κάλεσε τους φαρμακοποιούς να χρησιμοποιήσουν τα εργαλεία των socialmediaως ένα όπλο απέναντι στον ανταγωνισμό. «Ο ρόλος των φαρμακοποιών είναι η συμβουλή και η πώληση και αυτά τα μέσα είναι ιδανικά», όπως είπε χαρακτηριστικά.

Τέλος, στην ομιλία του ο Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος της Καραμπίνης Medical A.E., Απόστολος Καραμπίνης, η οποία ήταν αφιερωμένη στον «φαρμακοποιό ως κλινικό εκπαιδευτή», παρουσίασε μια υπηρεσία για τους ασθενείς με καρδιαγγειακά νοσήματα, τονίζοντας ότι ήδη οι επίσημες κατευθυντήριες οδηγίες από κορυφαίους επιστήμονες ζητούν την κλινική εκπαίδευση των φαρμακοποιών για να οδηγήσουν στη ρύθμιση τους ασθενείς.

Το άκρως επιτυχημένο 7^ο Συνέδριο του Ομίλου ΠΕΙΦΑΣΥΝ ολοκληρώθηκε με τον Γιάννη Ζουγανέλη που τραγούδησε για το κοινό, ενώ έκανε και την κλήρωση όπου ένας συμμετέχων φαρμακοποιός/βοηθός φαρμακείου θα ταξιδέψει στην Disneylandτου Παρισιού αυτά τα Χριστούγεννα μαζί με το συνοδό του και με έξοδα του Ομίλου.