Οι δυσλιπιδαιμίες είναι διαταραχές του μεταβολισμού των λιποπρωτεϊνών, και διακρίνονται σε πρωτοπαθείς και δευτεροπαθείς. Οι πρωτοπαθείς δυσλιπιδαιμίες κληρονομούνται, ενώ οι δευτεροπαθείς όχι. Οι δευτεροπαθείς δυσλιπιδαιμίες εμφανίζονται στο πλαίσιο άλλων νοσημάτων, όπως υποθυροειδισμός, σακχαρώδης διαβήτης ή οφείλονται στη λήψη φαρμάκων (π.χ. κορτιζόνη, οιστρογόνα, ιντερφερόνη, αντιρετροϊκά φάρμακα κ.α.)

Με τον όρο δυσλιπιδαιμίες, αναφερόμαστε στην υψηλή LDL-C > 160 mg/dl («κακή χοληστερόλη»), τη χαμηλή HDL-C <35mg/dl («καλή χοληστερόλη»), τα υψηλά τριγλυκερίδια >150 mg/dl. Οι δυσλιπιδαιμίες αντιπροσωπεύουν το 54% των παραγόντων του κινδύνου για οξύ έμφραγμα μυοκαρδίου, μεταξύ άλλων παραγόντων κινδύνου, όπως αρτηριακή υπέρταση, κάπνισμα, σακχαρώδη διαβήτη, ψυχοκοινωνικούς παράγοντες, παχυσαρκία (Yusuf et al, Lancet 2004). Η έγκαιρη διάγνωση των πρωτοπαθών δυσλιπιδαιμιών, από την παιδική ηλικία, είναι σημαντική, διότι εάν μείνουν αδιάγνωστες, οδηγούν σε πρώιμη εμφάνιση στεφανιαίας νόσου, που εκδηλώνεται σαν έμφραγμα μυοκαρδίου, στηθάγχη, ανάγκη για αγγειοπλαστική, by pass ή ακόμη και αιφνίδιο θάνατο. Ως πρώιμη εμφάνιση στεφανιαίας νόσου θεωρείται η εμφάνιση αυτής, σε ηλικία πριν τα 55 έτη για άνδρα, και πριν τα 65 έτη για γυναίκα. Σε όσες οικογένειες έχει συμβεί αυτό, τα παιδιά αυτών των πατεράδων ή μητέρων θεωρούνται ομάδα υψηλού κινδύνου και πρέπει να ελέγχονται όσον αφορά στο λιπιδαιμικό τους προφίλ, ήδη από την ηλικία των 3 ετών, και να ακολουθούν σε όλη τους τη ζωή υγιεινή διατροφή, άσκηση και εάν χρειάζεται, αγωγή με στατίνες ή άλλα υπολιπιδαιμικά φάρμακα μετά από κάποια ηλικία. Οι πρωτοπαθείς δυσλιπιδαιμίες δεν είναι σπάνιες διαταραχές. Η οικογενής ετερόζυγος υπερχοληστερολαιμία συναντάται σε συχνότητα 1:500 στο γενικό πληθυσμό και κληρονομείται από τον έναν γονέα. Εάν μείνει αδιάγνωστη και χωρίς θεραπεία, το 85% των ανδρών εμφανίζει έμφραγμα πριν το εξηκοστό έτος της ηλικίας. Τα άτομα αυτά έχουν υψηλή ολική χοληστερόλη >290 mg/dl, έχουν ξανθώματα στους τένοντες δακτύλων ή αχίλλειο τένοντα ή εμφανίζουν στο οικογενειακό τους ιστορικό πρώιμη εμφάνιση στεφανιαίας νόσου. Μια άλλη πρωτοπαθής δυσλιπιδαιμία είναι η Οικογενής Συνδυασμένη Δυσλιπιδαιμία (συχνότητα 0,5% στο γενικό πληθυσμό), κατά την οποία το άτομο έχει, ή μόνο υψηλή χοληστερόλη, ή μόνο υψηλά τριγλυκερίδια, ή και τα δύο, και σχετίζεται και αυτή με εμφάνιση πρώιμης ΣΝ. Η ανωτέρω δυσλιπιδαιμία είναι υπεύθυνη για το 20% των εμφραγμάτων σε νέα άτομα. Ευτυχώς σήμερα η ιατρική επιστήμη, έχει στη φαρέτρα της αποτελεσματικά και σωτήρια φάρμακα για την αντιμετώπιση των δυσλιπιδαιμιών, με το «βαρύ πυροβολικό» της, τις στατίνες, οι οποίες κυκλοφορούν τα τελευταία 17 χρόνια. Σήμερα με τις στατίνες σε συνδυασμό με εζετιμίμπη έχουμε φθάσει σε μειώσεις LDL-C της τάξεως του 70%. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα άτομα με Οικογενή υπερχοληστερολαιμία, να φθάνουν στην ηλικία των 60 – 70 ετών χωρίς να υποστούν έμφραγμα μυοκαρδίου, κάτι το οποίο θα ήταν αδιανόητο πριν τις στατίνες. Οι πολυκεντρικές μελέτες έχουν δείξει ότι, οι άρρωστοι με προηγούμενο έμφραγμα μυοκαρδίου παίρνοντας στατίνη, για κάθε 40 mg/dl μείωση της LDL – C κερδίζουν 25% λιγότερα καρδιαγγειακά συμβάματα.

Η Α’ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική , του Γ.Ν. ΑΧΕΠΑ ενστερνιζόμενη την σημασία της πρόληψης, οργάνωσε εδώ και δεκατέσσερα έτη Τακτικό Λιπιδαιμικό Εξωτερικό Ιατρείο. Στο εν λόγω ιατρείο προσφέρονται υπηρεσίες σε άτομα με ή χωρίς στεφανιαία νόσο, με προβλήματα δυσλιπιδαιμίας και άλλους παράγοντες κινδύνου, με σκοπό την πρόληψη της στεφανιαίας νόσου. Η αορτοστεφανιαία παράκαμψη και η αγγειοπλαστική αντιμετωπίζουν συμπτωματικά τη νόσο. Η διεργασία όμως της αθηρωμάτωσης παρά ταύτα συνεχίζεται. Η υγιεονοδιαιτητική αγωγή, μαζί βέβαια με τη φαρμακευτική αγωγή επιβραδύνουν την πρόοδο της αθηρωμάτωσης και την ανάπτυξη βλαβών σε άλλα σημεία του στεφανιαίου δικτύου.


Dr. Αμαλία Μπουφίδου – Κουκούδη
Καρδιολόγος, Διευθύντρια ΕΣΥ
Α’ Πανεπιστημιακή Κλινική, Γ.Ν. ΑΧΕΠΑ
Υπεύθυνος Λιπιδαιμικού Ιατρείου

---

Ερώτηση: Τι είναι οι δυσλιπιδαιμίες;

---

Απάντηση: Οι δυσλιπιδαιμίες είναι διαταραχές του μεταβολισμού των λιποπρωτεϊνών, και διακρίνονται σε πρωτοπαθείς και δευτεροπαθείς. Οι πρωτοπαθείς δυσλιπιδαιμίες κληρονομούνται, ενώ οι δευτεροπαθείς όχι. Οι δευτεροπαθείς δυσλιπιδαιμίες εμφανίζονται στο πλαίσιο άλλων νοσημάτων, όπως υποθυροειδισμός, σακχαρώδης διαβήτης ή οφείλονται στη λήψη φαρμάκων (π.χ. κορτιζόνη, οιστρογόνα, ιντερφερόνη, αντιρετροϊκά φάρμακα κ.α.)