Οι διαβητικοί έχουν διπλάσια τουλάχιστον πιθανότητα να αναπτύξουν καρδιοπάθεια από τους μη διαβητικούς κι επιπλέον αναπτύσσουν καρδιοπάθεια σε νεότερες ηλικίες. Ένας διαβητικός με διαβήτη τύπου 2 (διαβήτης των ενηλίκων), μέσης ηλικίας, έχει τον ίδιο κίνδυνο για καρδιακό έμφραγμα με έναν συνομήλικό του χωρίς σακχαρώδη διαβήτη, που έχει ήδη υποστεί ένα έμφραγμα στο παρελθόν.

Τα παραπάνω στοιχεία προκύπτουν από κλινικές μελέτες που έδειξαν ότι άτομα με διαβήτη τύπου 2, χωρίς προηγούμενο ιστορικό καρδιοπάθειας, μέσης ηλικίας (58 ετών), είχαν τον ίδιο κίνδυνο για έμφραγμα (20% και 19% αντίστοιχα) και για καρδιακό θάνατο (15% και 16% αντίστοιχα) με άτομα χωρίς διαβήτη, μέσης ηλικίας 56 ετών, που στο παρελθόν είχαν υποστεί έμφραγμα.

Σε μία άλλη κλινική μελέτη, από το Οντάριο του Καναδά, βασισμένη σε περίπου 10 εκατομμύρια άτομα, μεταξύ των οποίων και 380.000 με διαβήτη τύπου 2, υπολογίσθηκε ότι η επικίνδυνη ηλικία στους διαβητικούς για την έναρξη σοβαρών καρδιαγγειακών επιπλοκών (δηλαδή πιθανότητα μεγαλύτερη του 20% για σοβαρή επιπλοκή τα 10 επόμενα χρόνια) στους άνδρες ήταν τα 41 χρόνια και στις γυναίκες τα 48 χρόνια, 15 χρόνια περίπου νωρίτερα από ότι στα μη διαβητικά άτομα. Οι γυναίκες στην αναπαραγωγική τους ηλικία έχουν μικρότερο κίνδυνο από ότι οι άνδρες της ίδιας ηλικίας. Όμως οι γυναίκες με σακχαρώδη διαβήτη σε όλες τις ηλικίες, παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο καρδιοπάθειας επειδή ο διαβήτης καταργεί την ευεργετική επίδραση των γυναικείων ορμονών ακόμη και πριν από την εμμηνόπαυση.

Άτομα με διαβήτη που έχουν υποστεί ένα καρδιακό επεισόδιο, έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να υποστούν και δεύτερο που ίσως να είναι βαρύτερο από το πρώτο ή και θανατηφόρο. Τα υψηλά επίπεδα του σακχάρου στο αίμα ευνοούν τη σκλήρυνση των αρτηριών, τη δημιουργία στενώσεων στις αρτηρίες και την απόφραξη τους με θρόμβους αίματος.

Ποιοι παράγοντες αυξάνουν τον κίνδυνο του εμφράγματος στους διαβητικούς;

Ο διαβήτης από μόνος του είναι κίνδυνος για έμφραγμα, ενώ πολλοί διαβητικοί έχουν κι επιπλέον αιτίες για να αναπτύξουν καρδιοπάθεια. Στους "παράγοντες κινδύνου"για καρδιοπάθεια συμπεριλαμβάνεται το οικογενειακό ιστορικό. Εάν ένα ή περισσότερα μέλη στην οικογένεια έχουν υποστεί έμφραγμα σε μικρή ηλικία (πριν τα 55 χρόνια για τους άνδρες και τα 65 για τις γυναίκες) τότε υπάρχει κίνδυνος.

Η κληρονομικότητα δεν τροποποιείται, τροποποιούνται όμως πολλοί άλλοι παράγοντες κινδύνου, όπως:

Η παχυσαρκία, κι ιδιαίτερα όταν το λίπος βρίσκεται γύρω από την κοιλιά κι όχι στους γλουτούς. Η περίμετρος της κοιλιάς, η μεγαλύτερη από τα 102cm στους άνδρες και τα 88cm στις γυναίκες, είναι σήμα κινδύνου για καρδιοπάθεια. Το λίπος της κοιλιάς αυξάνει την παραγωγή της "κακής" (LDL) χοληστερόλης που εναποτίθεται στο τοίχωμα των αρτηριών και δημιουργεί στενώσεις σ' αυτές.

Για την προστασία της καρδιάς τα λιπίδια του αίματος έχουν τεράστια σημασία. Η LDL ("κακή") χοληστερόλη δημιουργεί στενώσεις στις αρτηρίες και συμβάλλει στην έμφραξη τους με θρόμβους αίματος. Τα τριγλυκερίδια, ένας άλλος τύπος λιπιδίων, όταν αυξάνονται καταστρέφουν κι αυτά τις αρτηρίες και την καρδιά. Αντίθετα, η HDL ("καλή") χοληστερόλη προφυλάσσει τις αρτηρίες από αλλοιώσεις και την καρδιά από έμφραγμα. Γι' αυτό τα χαμηλά επίπεδα της HDL χοληστερόλης στο αίμα αποτελούν κίνδυνο για καρδιοπάθεια. Η αυξημένη πίεση των αρτηριών ή αλλιώς η "υπέρταση", αυξάνει τον κίνδυνο του εμφράγματος, επειδή σκληραίνει και αλλοιώνει τις αρτηρίες και κάνει την καρδιά να δουλεύει εντονότερα για να στείλει το αίμα στα διάφορα όργανα του σώματος. Η υπέρταση αυξάνει παράλληλα τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου και προκαλεί προβλήματα στα μάτια και στους νεφρούς.

Το κάπνισμα διπλασιάζει τον κίνδυνο του εμφράγματος και τον κίνδυνο του θανάτου. Η διακοπή του καπνίσματος είναι επιτακτική στους διαβητικούς. Το κάπνισμα αυξάνει επίσης τον κίνδυνο της απόφραξης των αρτηριών των ποδιών και την πιθανότητα ακρωτηριασμού τους.

Πώς θα προληφθούν ή θα καθυστερήσουν οι βλάβες στην καρδιά;

Με προσοχή στη διατροφή. Τα υγιεινά φαγητά για την καρδιά είναι εκείνα που περιέχουν μικρές ποσότητες λίπους, αποτελούμενο κυρίως από ακόρεστα λίπη (ελαιόλαδο, φυτικά έλαια, λίπος ψαριών) και πολλούς υδατάνθρακες, όπως το ψωμί, τα ζυμαρικά, το ρύζι και τα δημητριακά. Αυτά τα φαγητά μειώνουν και τη χοληστερόλη.

Η "μεσογειακή δίαιτα" είναι η δίαιτα που υπερίσχυε στην Ελλάδα τη δεκαετία του '60. Χαρακτηριστικά της είναι η αφθονία των φυτικών τροφών (φρούτα, λαχανικά, δημητριακά, ξηροί καρποί κι όσπρια), το ελαιόλαδο σαν κύρια πηγή λίπους, τα ψάρια και τα πουλερικά σε μέτριες ποσότητες, οι σχετικά χαμηλές ποσότητες κόκκινου κρέατος κι οι μέτριες ποσότητες κρασιού, συνήθως μαζί με τα γεύματα. Η δίαιτα αυτή, όπως αποδείχθηκε σε μελέτες πληθυσμών, συνέβαλε στη μείωση των θανάτων από νοσήματα του καρδιαγγειακού συστήματος και από καρκίνους.

Τα φαγητά που περιέχουν χοληστερόλη, όπως τα αβγά και το συκώτι, καλό είναι να αποφεύγονται και να μη συμπεριλαμβάνονται στο διαιτολόγιο περισσότερο από δύο έως τρία αβγά την εβδομάδα, παρά το γεγονός ότι δε συνεισφέρουν τόσο πολύ στην αύξηση των επιπέδων της χοληστερόλης του αίματος, όσο οι τροφές πλούσιες σε κεκορεσμένα λίπη (μπισκότα, γλυκίσματα, πρόχειρα και γρήγορα παρασκευασμένα φαγητά, τηγανισμένα φαγητά, διάφορες γευστικές σάλτσες κ.α.).

• Η άσκηση είναι θεμελιώδης παράγοντας στη διατήρηση της καλής υγείας των διαβητικών κι όχι μόνο. Η ικανοποιητική άσκηση διαρκεί για τουλάχιστον 30΄ την ημέρα για τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας.
• Η απόκτηση και διατήρηση του σωστού σωματικού βάρους.
• Η διακοπή του καπνίσματος.
• Η λήψη μιας μικρής δόσης ασπιρίνης (100 mg) εφόσον ο γιατρός το επιτρέπει.

Πώς θα πρέπει να ελέγχεται η αποτελεσματικότητα της θεραπείας;

Α) Έλεγχος της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης (HbA1c) τουλάχιστον 2 φορές τον χρόνο. Η HbA1c δείχνει το μέσο όρο του σακχάρου του αίματος στους προηγούμενους 3 μήνες. Στόχος της HbA1c: μικρότερη του 7%.

Επίπεδα σακχάρου του αίματος:

- Πριν από το φαγητό: τιμή σακχάρου αίματος μεταξύ 90 και 130mg/dL.

- Μία έως 2 ώρες μετά την έναρξη του φαγητού: τιμή σακχάρου αίματος μικρότερη του 180mg/dL.

Β) Τιμή της αρτηριακής πίεσης: μικρότερη του 130/80 mmHg.

Γ) Τιμές των λιπιδίων του αίματος:

- LDL ("Κακή") χοληστερόλη: μικρότερη των 100mg/dL.

- Τριγλυκερίδια: λιγότερα από 150mg/dL.

- HDL ("Καλή") χοληστερόλη: στους άνδρες > 40mg/ dL και στις γυναίκες > 50mg/ dL.


Μιχάλης Κυριακίδης
Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών
Διευθυντής Καρδιολογικού Τμήματος στο Metropolitan Hospital

---

Διαβάστε περισσότερα άρθρα...

---