ΑΛΛΑΞΤΕ ΤΗ ΖΩΗ ΣΑΣ – ΠΡΟΣΤΑΤΕΨΤΕ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΣΑΣ

Τις τελευταίες δεκαετίες έχουν πραγματοποιηθεί στη χώρα μας μια σειρά από σημαντικές κοινωνικές μεταβολές, οι οποίες έχουν συντελέσει σε μια ευρύτερη αλλαγή του σύγχρονου τρόπου ζωής. Το φαινόμενο αυτό έχει ως άμεση συνέπεια την αύξηση της συχνότητας εμφάνισης προβλημάτων που σχετίζονται με τη λειτουργία της καρδιάς και των αγγείων. Παράλληλα, και διεθνώς, σύμφωνα με τα τελευταία στατιστικά στοιχεία της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας για την υγεία της καρδιάς, κάθε χρόνο χάνονται 17,5 εκατομμύρια ζωές παγκοσμίως, από τα καρδιαγγειακά νοσήματα.

Είναι κατά συνέπεια σημαντική η σωστή ενημέρωση μας πάνω σε θέματα που σχετίζονται με την καλή υγεία της καρδίας μας τόσο για να προλάβουμε όσο και να αντιμετωπίσουμε την εμφάνιση νοσημάτων και διαταραχών που σχετίζονται με καρδιαγγειακές δυσλειτουργίες.

Προς την κατεύθυνση αυτή, απαιτούνται μια σειρά από αλλαγές στον τρόπο ζωής και στις συνήθειες του σύγχρονου ανθρώπου, όπως αύξηση της φυσικής δραστηριότητας, περιορισμός ή και διακοπή του καπνίσματος, αλλαγή του τρόπου διατροφής, οι οποίες αποσκοπούν στη μείωση των επιπέδων λιπιδίων και, ιδιαιτέρως της χοληστερόλης, στο αίμα και στην προστασία των κυκλοφορούντων λιπιδίων από την οξείδωση, στον έλεγχο της αρτηριακής πίεσης, στον έλεγχο του σωματικού βάρους. Ιδιαιτέρως η διατροφή παίζει εξαιρετικά σημαντικά ρόλο, καθώς επιστημονικές μελέτες αποδεικνύουν ότι η υιοθέτηση σωστών και υγιεινών διατροφικών προτύπων αποτελεί πρωταρχικό παράγοντα πρόληψη και θεραπείας των καρδιαγγειακών νοσημάτων. Πώς όμως θα πρέπει να είναι μια διατροφή ούτως ώστε να προστατεύει την καρδιά και τα αγγεία μας από μελλοντικά προβλήματα;

• Οι βασικοί διατροφικοί μας στόχοι θα πρέπει να είναι:
• Ο έλεγχος της ποσότητας και ποιότητας των λιπαρών που προσλαμβάνουμε ημερησίως καθώς επίσης και της χοληστερόλης
• Ο έλεγχος της κατανάλωσης καφεΐνης
• Ο έλεγχος της κατανάλωσης αλκοόλ
• Η αυξημένη πρόσληψη αντιοξειδωτικών ουσιών.

Τα λιπαρά στη διατροφή μας

Η αυξημένη πρόσληψη μιας συγκεκριμένης κατηγορίας λιπαρών, των κορεσμένων σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο αγγειακών δυσλειτουργιών. Για το λόγο αυτό απαιτείται μείωση της κατανάλωσης τροφών που περιέχουν κορεσμένο λίπος, όπως

• γαλακτοκομικά προϊόντα με πολλά λιπαρά, όπως το πλήρες γάλα και γιαούρτι , παχιά τυριά, όπως τα κίτρινα τυριά.
• κόκκινο κρέας, όπως μοσχάρι, χοιρινό, αρνί, βοδινό και προϊόντα αυτών, καθώς επίσης και εντόσθια, όπως συκώτι, νεφρά, μυαλά, κυνήγι.
• Ζωικό βούτυρο και μαγιονέζα, τα οποία μπορούν να αντικατασταθούν από φυτικές μαργαρίνες που περιέχουν συστατικά που μειώνουν τη χοληστερίνη όπως οι φυτικές στανόλες.

Επίσης θα πρέπει να ελέγχεται η κατανάλωση τροφών που περιέχουν χοληστερόλη όπως το αυγό, τα θαλασσινά, όπως, μαλάκια και οστρακοειδή, γαρίδες, αστακός, καραβίδες, χταπόδι, καλαμαράκια, μύδια, σουπιές, αν και τελευταία φαίνεται ότι η παρουσία σε αυτά πολυακόρεστων απαραίτητων λιπαρών οξέων μπορεί όχι μόνο να μην αυξήσει αλλά και να συμβάλει στον καλύτερο έλεγχο της χοληστερόλης και των λιπιδίων του αίματος.

Ένας σημαντικός παράγοντας που είναι απαραίτητο να διορθωθεί είναι ο τρόπος μαγειρέματος και παρασκευής των γευμάτων. Είναι απαραίτητο να μειωθεί το τηγάνισμα και αντ’ αυτού να προτιμάται το ψήσιμο στον ατμό ή στο φούρνο χωρίς πολλά λιπαρά και το βράσιμο. Παράλληλα, θα πρέπει να περιοριστεί η χρήση κορεσμένου λίπους είτε στο μαγείρεμα είτε στην καθημερινή χρήση υπό μορφή βουτύρου, η μαγιονέζας και να προτιμώνται φυτικά έλαια ανθεκτικά στις υψηλές θερμοκρασίες όπως το ελαιόλαδο και το σησαμέλαιο.

Καφές και διατροφή

Η κατανάλωση καφέ έχει στις μέρες μας ενοχοποιηθεί για αύξηση της αρτηριακής πίεσης και των επιπέδων λιπιδίων και χοληστερίνης στο αίμα. Παρολαυτά, ερευνητικά δεδομένα δείχνουν σήμερα ότι αφενός τα συγκεκριμένα προβλήματα εμφανίζονται όταν η ημερήσια κατανάλωση καφέ ξεπερνά τα 4 – 5 φλιτζάνια ημερησίως, αφετέρου δεν είναι όλα τα είδη καφέ που προκαλούν τα συγκεκριμένα προβλήματα. Φαίνεται ότι η αύξηση των λιπιδίων στο αίμα προκαλείται από συγκεκριμένα συστατικά του καφέ, την καφεστόλη και την καβεόλη, τα οποία όμως συγκρατούνται στο φίλτρο όταν ο καφές είναι φιλτραρισμένος. Επίσης, η αρνητική αυτή δράση των δύο αυτών ουσιών φαίνεται ότι εμφανίζεται όταν υπάρχει αυξημένη ημερήσια κατανάλωση καφέ. Κατά συνέπεια, με βάση τα μέχρι σήμερα επιστημονικά δεδομένα αυτό που απαιτείται είναι

• όχι αποφυγή αλλά ελεγχόμενη κατανάλωση καφέ
• προτίμηση φιλτραρισμένου καφέ.

Αλκοόλ και καρδιαγγειακά

Η αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ πέρα των άλλων προβλημάτων σχετίζεται με αυξημένη αρτηριακή πίεση και αγγειακές δυσλειτουργίες. Εντούτοις η ήπια και ελεγχόμενη κατανάλωση συγκεκριμένων αλκοολούχων ποτών φαίνεται ότι σχετίζεται με την καλύτερη λειτουργία της καρδιάς και των αγγείων. Τέτοια ποτά είναι το κόκκινο κρασί και η μπίρα, που περιέχουν μια σειρά από ισχυρότατες αντιοξειδωτικές ουσίες, οι οποίες προστατεύουν από την δημιουργία δυσάρεστων για τον οργανισμό αρτηριοσκληρωτικών καταστάσεων. Παράλληλα, η μπίρα αποτελεί μία σημαντική πηγή βιταμίνης Β6 και φυλικού οξέος. Τα συστατικά αυτά ρυθμίζουν στον οργανισμό τα επίπεδα μιας ουσίας η οποία λέγεται ομοκυστεΐνη. Η ομοκυστεΐνη είναι ένα παράγωγο του μεταβολισμού, το οποίο έχει σήμερα αποδειχτεί ότι αποτελεί ένα σημαντικότατο παράγοντα κινδύνου για τη δημιουργία στεφανιαίας νόσου. Υψηλά επίπεδα ομοκυστεΐνης στον οργανισμό μπορεί να οδηγήσουν σε σημαντικές βλάβες στα αγγεία, όπως αλλοίωση της δομής του ενδοθηλίου των αγγείων, αύξηση παραγόντων που προκαλούν θρόμβωση κ.α..


Αντιοξειδωτικά και προστασία της καρδιάς και των αγγείων

Η εποχή μας χαρακτηρίζεται από πληθώρα επιβαρυντικών για την υγεία παραγόντων, οι οποίοι είναι στενά συνδεδεμένοι με πολλές από τις καθημερινές δραστηριότητες. Οι παράγοντες αυτοί που αναφέρθηκαν αποτελούν φορείς και δότες ηλεκτρισμένων σωματιδίων, των ελευθέρων ριζών στον οργανισμό. Οι ελεύθερες ρίζες αποτελούν φορτισμένα άτομα ή μόρια, τα οποία είναι ιδιαίτερα επιβλαβή για τα κύτταρα. Τα τελευταία χρόνια έχει επιστημονικά αποδειχτεί ότι υπάρχει ισχυρή συσχέτιση ανάμεσα στις ελεύθερες ρίζες και την εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων. Με βάση λοιπόν τα παραπάνω καθίσταται αναγκαία η προστασία του οργανισμού από την καταστρεπτική δράση των ελευθέρων ριζών. Η προστασία αυτή επιτυγχάνεται μέσω της κατανάλωσης τροφών που περιέχουν τις λεγόμενες αντιοξειδωτικές ουσίες, οι οποίες έχουν την ιδιότητα να εξουδετερώνουν τις ελεύθερες ρίζες. Κυριότερες διατροφικές πηγές αντιοξειδωτικών είναι:


ΠΗΓΕΣ ΑΝΤΙΟΞΕΙΔΩΤΙΚΩΝ


ΛΑΧΑΝΙΚΑ
Πορτοκαλί κολοκύθα, καρότο, σπανάκι, μπρόκολο , πορτοκαλί πιπεριά, κρεμμύδι, μωβ λάχανο, ντομάτα

ΦΡΟΥΤΑ
Εσπεριδοειδή, φραγκοστάφυλα, φράουλες, μάνγκο, πορτοκάλια, βατόμουρα, μούρα, σταφύλια, ακτινίδια, φλοιός μήλου, ρόδι

ΕΛΑΙΑ
Ελαιόλαδο, σησαμέλαιο

ΑΛΚΟΟΛΟΥΧΑ
Κόκκινο κρασί, μπύρα,

ΞΗΡΟΙ ΚΑΡΠΟΙ
Σουσάμι, ταχίνι, καρύδια, αμύγδαλα

ΡΟΦΗΜΑΤΑ
Πράσινο τσάι

ΓΛΥΚΑ
Μαύρη σοκολάτα. Χαλβάς από σουσάμι


Συνοψίζοντας όλα τα παραπάνω μια διατροφή που θα προστατεύει από την εμφάνιση δυσάρεστων καταστάσεων για την καρδιά μας θα πρέπει να περιέχει:

• Άφθονα φρούτα και λαχανικά σε ημερήσια βάση.
• Γαλακτοκομικά προϊόντα με λίγα λιπαρά.
• Άπαχα τυριά, όπως το ανθότυρο, τα τυριά τύπου cottage κ.α.
• Λευκά κρέατα, που έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε λίπος, όπως το ψάρι, το κοτόπουλο και η γαλοπούλα, στα οποία θα αφαιρείται το ορατό λίπος και η πέτσα μετά το μαγείρεμα.
• Ελαιόλαδο, σησαμέλαιο και εμπλουτισμένες μαργαρίνες για το μαγείρεμα και τη καθημερινή χρήση.
• Ελεγχόμενη κατανάλωση αλκοόλ, με προτίμηση του κόκκινου κρασιού και της μπίρας.
• Ελεγχόμενη κατανάλωση αλατιού.
• Αύξηση της κατανάλωσης προϊόντων ολκής αλέσεως.
• Επιδόρπια χωρίς κορεσμένο λίπος, όπως τα ζελέ, το γλυκό του κουταλιού, το μέλι, το ταχίνι, αλλά και η μαύρη σοκολάτα, πάντα σε ελεγχόμενη ποσότητα.

Είναι απαραίτητο άτομα που πάσχουν από υπερλιπιδαιμίες αλλά και όλοι όσοι επιθυμούν να έχουν μια καλύτερη υγεία χωρίς προβλήματα που μπορεί να προκύψουν από τα υψηλά επίπεδα λιπιδίων στο αίμα να ενημερώνονται από τους ειδικούς, ώστε να εντάξουν στην καθημερινότητά απλούς κανόνες σωστής διατροφής, όπως αναφέρθηκαν παραπάνω, παράλληλα με μια συστηματική φυσική δραστηριότητα και ένα εν γένει πιο υγιεινό τρόπο ζωής. Προς την κατεύθυνση αυτή και η φετινή παγκόσμια ημέρα για την υγεία της καρδιάς γιορτάστηκε στις 30/09 με θέμα «Συνεργαστείτε για υγιείς καρδιές»., με εκδηλώσεις σε όλο τον κόσμο αφιερωμένες στη σωστή ενημέρωση του κοινού με στόχο πάνω από όλα την πρόληψη της εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων.

Με την επιμέλεια του Δ.Σ. του ΕΙΔ
ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ
www.eid.org.gr