Καθώς οι καιροί φέρνουν ραγδαίες αλλαγές στην καθημερινή μας ζωή, σε πολλά επίπεδα, αυξάνονται οι αριθμοί των συνανθρώπων μας, που αναζητούν βοήθεια, ψυχοθεραπεία ή/και πνευματική καθοδήγηση. Πολλές φορές το κάλεσμα εμφανίζεται ως δυσκολία στις προσωπικές σχέσεις, στην υγεία ή στην επαγγελματική ζωή. Όμως, ανεξάρτητα από τις ποικίλες μορφές, πιστεύω ότι, κατά βάθος, το κάλεσμα είναι πάντα για αυτο-βελτίωση, για προσωπική εξέλιξη κι ενδυνάμωση. Το κάλεσμα της δυσκολίας δεν είναι «πώς να σώσω το γάμο μου», ή «πώς να βγάλω περισσότερα λεφτά», ή «πώς να κάνω το παιδί μου να στρωθεί στο διάβασμα», αλλά, μέσα από αυτή τη δυσκολία, πώς να δω το βαθύτερο νόημά της και την ευκαιρία που μου προσφέρει για αυτοβελτίωση/αυτογνωσία και πνευματική πρόοδο. Όλο και πιο πολλοί άνθρωποι μένουν ανικανοποίητοι από τις «πυροσβεστικές» λύσεις ή τα «φιξαρίσματα» στο επίπεδο της προσωπικότητας και αναζητούν τη βαθύτερη ή/και πνευματική διάσταση ως ουσιαστική λύση και δίοδο στο δρόμο τους.

Συνεπώς, αυξάνεται και η ανάγκη για σωστούς, ακέραιους θεραπευτές και πνευματικούς οδηγούς. Ποια είναι τα σημεία που θα έπρεπε να προσέξει ένας υποψήφιος θεραπευόμενος στην επιλογή του και ποιοι οι κίνδυνοι; Ανεξάρτητα, από το θρησκευτικό προσανατολισμό (ή την απουσία του), έχω παρατηρήσει ότι τα ακόλουθα σημεία είναι καίριας σημασίας για την προστασία από ακατάλληλους θεραπευτές ή πνευματικούς οδηγούς.

• Νιώθετε ότι ο οδηγός/θεραπευτής ενδεχομένως αρέσκεται στην αίσθηση εξουσίας και δύναμης που μπορεί να έχει πάνω σας; Βλέπετε στοιχεία ναρκισσισμού στο θεραπευτή; Μπορεί να δεχτεί μια γνώμη διαφορετική από τη δική του ή θεωρεί ότι αυτό που λέει είναι αλάνθαστο δόγμα; Δείχνει δυσαρέσκεια όταν διαφωνείτε με κάποια δική του γνώμη; Θυμηθείτε ότι κανείς, κανείς, δεν μπορεί να γνωρίζει την αλήθεια για εσάς, καλύτερα από εσάς τον ίδιο. Κανείς, δεν έχει το αλάνθαστο του Πάπα! Αν η δική σας διαίσθηση αντικρούεται με αυτή του θεραπευτή, ακολουθήστε τη διαίσθησή σας κι ο θεραπευτής/οδηγός οφείλει να σεβαστεί το δικαίωμα της επιλογής σας, χωρίς να σας μειώσει ή να σας απειλήσει. Θυμηθείτε: στη θεραπεία, ο οδηγός/θεραπευτής μπορεί να δίνει ιδέες, υποστήριξη, ακρόαση, αλλά εμείς είμαστε εκείνοι που θα κάνουμε όλη τη δουλειά, κι εμείς είμαστε εκείνοι που έχουμε ευθύνη για το μονοπάτι της ζωής μας.

• Σας βοηθά να βρείτε τη δική σας δύναμη και τις δικές σας απαντήσεις ή ισχυρίζεται ότι γνωρίζει τα πάντα για εσάς, κρατώντας σας έτσι εξαρτημένους; Καθώς εξελίσσεστε κι αποκτάτε δύναμη κι αυτοπεποίθηση, χαίρεται για αυτό ή προσπαθεί να σας κρατήσει αδύναμο, όπως πριν; Κάποιοι θεραπευτές νιώθουν υπέροχα να δίνουν συμβουλές και να «βοηθούν» τους άλλους, καθώς αυτό τους κάνει να νιώθουν ενάρετοι και «υπεράνω», όταν όμως όταν ο θεραπευόμενος βρίσκει το δρόμο του και γίνεται δυνατός, τότε ο μη-ώριμος θεραπευτής νιώθει απειλή κι αντιδρά. Είναι χαρούμενος ο οδηγός/θεραπευτής να σας δει ως ίσους, καθώς προχωράτε στο δρόμο σας;

• Πώς μιλά για τους άλλους; Είναι κατακριτικός και υποτιμητικός όταν μιλά για τρίτους ή για συναδέλφους; Θεωρεί ότι μόνο αυτός είναι στο χώρο και κανείς άλλος; Είναι κατακριτικός προς εσάς; Μιλά με σεβασμό; Ζητά συγνώμη όταν κάνει λάθος ή απαξιεί (ή θεωρεί ότι δεν κάνει ποτέ λάθος); Περηφανεύεται για το ποιος είναι ή κρατά χαμηλό προφίλ σχετικά με τα επιτεύγματά του; Τηρεί τους βασικούς κανόνες ευγένειας, όπως να απαντά στα μηνύματά σας, να μη σηκώνει άλλα τηλέφωνα όταν έχει ραντεβού μαζί σας κλπ.;

• Νιώθετε ότι ίσως υπάρχει στοιχείο απληστίας στην οικονομική ανταλλαγή στις θεραπείες; Δεν λέω ότι οι θεραπευτές θα κάνουν τη δουλειά τους τζάμπα, μάλιστα κάποιοι μπορεί να χρειαστεί να χρεώνουν υψηλά ποσά, όταν αυτό που κάνουν τους απορροφά πολλή ενέργεια. Είναι όμως διαθέσιμοι να συζητήσουν κάποια πιθανή οικονομική δυσκολία από μέρους σας ή δείχνουν ότι το χρήμα είναι το σημαντικότερο από όλα;

• Σχετικά με το παλιό σενάριο σεξουαλικών σχέσεων μεταξύ θεραπευτή/πνευματικού οδηγού και θεραπευόμενου/μαθητή: Πολύ απλά, «απαγορεύεται». Είναι γνωστό, εδώ και δεκαετίες στους ψυχοθεραπευτικούς κύκλους, ότι η σχέση αυτή εμπεριέχει το ρίσκο της σεξουαλικής έλξης από την πλευρά του θεραπευόμενου/ης, καθώς έλκεται από τη φροντίδα που προσφέρει ο θεραπευτής, ίσως από την δυνατή του 'αύρα', τη φαινόμενη δύναμή του κλπ. Όμως, είναι μια σχέση σε ανισορροπία δύναμης και, αν ο θεραπευτής/οδηγός χρησιμοποιήσει την ψυχική δύναμη πάνω στο θεραπευόμενο/η, για ίδιο σεξουαλικό όφελος, αυτό αποβαίνει καταστρεπτικό για το θεραπευόμενο/η, που νιώθει αργότερα την εμπιστοσύνη του προδομένη. Οι κώδικες δεοντολογίας των σωματείων ψυχολόγων σε διάφορες ανεπτυγμένες χώρες συνιστούν ένα διάστημα τουλάχιστον τουλάχιστον δύο ετών μετά τη διακοπή της θεραπευτικής σχέσης, για να θεωρηθεί ότι μπορούν να συνάψουν ερωτική σχέση θεραπευτής με θεραπευόμενο/η.

Το βασικό στοιχείο όμως και πάλι είναι η ανισορροπία δύναμης. Αν η ερωτική σχέση βασίζεται στην ευαλωτότητα του θεραπευόμενου/ης να «σωθεί» από τον θεραπευτή/ πνευματικό οδηγό/ «γκουρού», η σχέση δεν είναι ισότιμη και, πολύ συχνά ο θεραπευόμενος/η γίνεται υποχείριο εκμετάλλευσης, αν όχι κακομεταχείρισης. Δυστυχώς, αυτό το σενάριο συνεχίζει να επαναλαμβάνεται σε πολλές περιπτώσεις, ιδιαίτερα από γυναίκες μαθήτριες/θεραπευόμενες (συχνά με εξαρτητική διαταραχή) προς άνδρες θεραπευτές/ «γκουρού». Για αυτό και η θέση εδώ είναι ξεκάθαρη. Η ευθύνη του θεραπευτή είναι να βοηθήσει τη γυναίκα να ανακτήσει την προσωπική της δύναμη, ώστε να μπορέσει να συνάψει μια ικανοποιητική σχέση με κάποιον άλλον, που είναι συμβατοί και ισότιμοι, όχι να εκμεταλλευτεί τον «έρωτά» της (που συχνά είναι μόνο «ανάγκη»). Δυστυχώς κάποιοι οδηγοί/θεραπευτές, ενώ το γνωρίζουν αυτό, δεν αντιστέκονται στον πειρασμό, ενώ οι ίδιες οι γυναίκες συχνά λένε στον εαυτό τους ότι «εγώ είμαι ξεχωριστή για εκείνον, μόνο με εμένα κάνει αυτή την εξαίρεση». Το οποίο είναι επίσης αναληθές. Αν λοιπόν παρατηρήσετε σεξουαλικό ενδιαφέρον από την πλευρά του θεραπευτή/οδηγού ή να ανταποκρίνεται στο δικό σας σεξουαλικό ενδιαφέρον, μην κολακευτείτε καθόλου! Δεν είναι αυτός ο σκοπός της θεραπευτικής/καθοδηγητικής σχέσης, αλλά έχετε ένα πολύ σοβαρό αρνητικό προειδοποιητικό σημάδι.

• Φαίνεται να έχει ξεκαθαρίσει ο θεραπευτής τη δική του ζωή; Εδώ χρειάζεται λίγη προσοχή να μη γίνουμε εμείς προκατειλημμένοι. Όλοι οι θεραπευτές θα έχουν ταυτόχρονα και δικά τους θέματα να επιλύουν, παράλληλα με την προσφορά και την υπηρεσία προς τους άλλους. Αυτό είναι μια συνεχής πορεία στην οποία βρισκόμαστε όλοι. Το σημαντικό είναι ο θεραπευτής να συνεχίζει να δουλεύει με τον εαυτό του προς την αυτοβελτίωση/αυτογνωσία και πνευματική πρόοδο. Δε χρειάζεται να εξιδανικεύουμε το θεραπευτή για να ωφεληθούμε από εκείνον. Ούτε χρειάζεται να συμφωνούμε 100% σε όλα με τον πνευματικό οδηγό για να μάθουμε από εκείνον. Πάνω από όλα είναι κι εκείνοι άνθρωποι.

• Θα πρέπει όμως να προβληματιστούμε αν κάποια θέματα στη δική τους ζωή είναι τόσο δυσλειτουργικά, που επηρεάζουν εμάς και μας κάνουν να νιώθουμε άβολα (π.χ. μιλά άσχημα στη γραμματέα του κι αυτό μας αναστατώνει; καπνίζει την ώρα της θεραπείας και αδυνατεί να το κόψει;). Το κυριότερο κριτήριο όμως είναι πώς νιώθουμε εμείς μετά τις συναντήσεις μαζί του/της; Νιώθουμε δυναμωμένοι ή νιώθουμε σα σκουπίδια από την κριτική; Νιώθουμε καλά; Ή νιώθουμε τρομαγμένοι από όλα αυτά που μας είπε για το μέλλον; Μας τρομάζει; Μας μειώνει; Έχει τη στάση της καταδίκης και του θυμού; Επικεντρώνεται στα λάθη μας και στην «αμαρτία» ή βλέπει το καλό σε εμάς;

Εμείς είμαστε εκείνοι που θα αποφασίσουμε πού θα δώσουμε τη δύναμή μας. Ακόμη κι αν κάποιον 'ειδικό' τον ακολουθούν χιλιάδες άλλοι, όλοι οι φίλοι και οι γνωστοί μας, εμείς έχουμε δικαίωμα να πούμε «Όχι, δεν μου κάνει», χωρίς να είμαστε λάθος!

Πρεκατέ Βικτωρία
Ψυχολόγος-Συγγραφέας
www.brightplanet.blogspot.com

---

Διαβάστε περισσότερα άρθρα...