Η αορτική βαλβίδα είναι μια από τις 4 βαλβίδες της καρδιάς και έχει 3 πτυχές. Κατά την διάνοιξη των πτυχών προωθείται οξυγονωμένο αίμα από την αριστερή κοιλία στην αορτή, την μεγαλύτερη αρτηρία του σώματος. Η σύγκλειση των πτυχών συγκρατεί το αίμα στην αορτή εμποδίζοντάς το να γυρίσει στην αριστερή κοιλία και εξασφαλίζοντας έτσι την συνεχή άρδευση των οργάνων του σώματος. Στη στένωση της αορτικής βαλβίδας, οι πτυχές αδυνατούν να ανοίξουν επαρκώς. Σε νέα άτομα, η πάθηση οφείλεται σε κακή κατασκευή της βαλβίδας ή σε ρευματικό πυρετό. Σε μεγαλύτερες ηλικίες οφείλεται σε εκφύλιση και ασβέστωση αυτής. Οι ήπιες στενώσεις δεν έχουν συμπτώματα. Με την πρόοδο της πάθησης εκδηλώνονται συμπτώματα, όπως δύσπνοια, στηθάγχη και συγκοπτικά επεισόδια.

Η θεραπεία της σοβαρής στένωσης της αορτικής βαλβίδας είναι είτε η χειρουργική αντικατάσταση αυτής είτε η διαδερμική εμφύτευση νέας βαλβίδας στην θέση της παλιάς με την χρήση ειδικών καθετήρων. Η πρώτη χειρουργική αντικατάσταση της αορτής πραγματοποιήθηκε το 1950. Σήμερα τα αποτελέσματα είναι εξαίρετα, με την θνητότητα από την επέμβαση περίπου 3.5%. Εντούτοις, παρά την εξαιρετικά χαμηλή θνητότητα της χειρουργικής επέμβασης και τα άριστα μακροχρόνια αποτελέσματά της, κάποιοι ασθενείς με στένωση της αορτικής βαλβίδας δεν μπορούν να υποβληθούν σε αυτή, λόγω μεγάλης ηλικίας ή συνύπαρξης άλλων σοβαρών υποκείμενων νοσημάτων. Τα τελευταία χρόνια έγινε εφικτή η εμφύτευση τεχνητής αορτικής βαλβίδας διαδερμικά με καθετήρες. Η βαλβίδα βρίσκεται στο άκρο ενός καθετήρα και υπό ακτινοσκόπηση στο αιμοδυναμικό εργαστήριο τοποθετείται στην θέση της στενωμένης βαλβίδας, χωρίς αυτή να αφαιρείται. Οι προσθετικές βαλβίδες που χρησιμοποιούνται σήμερα είναι η Edwards Sapien και η CoreValve. Η Edwards Sapien αποτελείται από μια προσθετική βαλβίδα με τρεις πτυχές και μια μεταλλική πρόσθεση (stent) και είναι τοποθετημένη πάνω σε ένα ειδικό μπαλόνι. Η CoreValve αποτελείται από μια προσθετική βαλβίδα επίσης με τρεις πτυχές και από μια αυτο-εκπτυσσόμενη μεταλλική πρόσθεση.

Η διαδερμική εμφύτευση προσθετικής αορτικής βαλβίδας είναι μια πολύπλοκη διαδικασία, που γίνεται από μια ομάδα γιατρών (επεμβατικών καρδιολόγων, καρδιοχειρουργών και αναισθησιολόγων). Η συγκεκριμένη επέμβαση διενεργείται σε εξειδικευμένα κέντρα για την αντιμετώπιση έντονα συμπτωματικών ασθενών που δεν μπορούν να υποβληθούν σε χειρουργική αντικατάσταση. Μια πρόσφατη μελέτη διερεύνησε την ασφάλεια της διαδερμικής εμφύτευσης προσθετικής αορτικής βαλβίδας σε σχέση με την χειρουργική αντικατάσταση σε υψηλού κινδύνου ασθενείς. Η μελέτη διενεργήθηκε σε περίπου 700 υψηλού κινδύνου συμπτωματικά άτομα με σοβαρού βαθμού στένωση της αορτικής βαλβίδας. Οι ερευνητές διαπίστωσαν, ότι στις 30 ημέρες και στον ένα χρόνο, οι θάνατοι ήταν σημαντικά λιγότεροι στην ομάδα των ασθενών που υποβλήθηκαν σε διαδερμική εμφύτευση σε σχέση με την ομάδα της χειρουργικής αντικατάστασης. Επίσης, η μελέτη έδειξε οι ασθενείς που υποβλήθηκαν σε διαδερμική εμφύτευση της βαλβίδας από το πόδι είχαν καλύτερα αποτελέσματα σε σχέση με εκείνους που υποβλήθηκαν σε διαδερμική εμφύτευση της βαλβίδας από την κορυφή της καρδιάς. Μόνο, οι αγγειακές επιπλοκές και τα αγγειακά εγκεφαλικά ήταν περισσότερα στην ομάδα της διαδερμικής εμφύτευσης. Τα αποτελέσματα της συγκεκριμένης μελέτης ήταν ιδιαίτερα ενθαρρυντικά. Η περαιτέρω βελτίωση των υλικών και των τεχνικών μπορεί στο μέλλον να κάνει την εμφύτευση της αορτικής βαλβίδας με καθετήρες ασφαλέστερη από την χειρουργική αντικατάσταση. Ο στόχος είναι η συγκεκριμένη μέθοδος να αποτελέσει την αντιμετώπιση ρουτίνας σε βαριά στένωση της αορτής, ενώ η επέμβαση ανοιχτής καρδιάς να είναι απαραίτητη μόνο σε ένα μικρό ποσοστό ασθενών.


Χριστόδουλος Ι. Στεφανάδης
Καθηγητής Καρδιολογίας
Πρόεδρος Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών