ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΥΓΕΙΑΣ

16/11/2023

Μοναδικά δεδομένα για τις ιστορικές κλιματικές και περιβαλλοντικές αλλαγές στη Μεσόγειο τα τελευταία 11,500 χρόνια και πώς αυτές επηρέαζαν τους ντόπιους πολιτισμούς αναζητά διεθνής ομάδα επιστημόνων.
Η ερευνητική αποστολή θα πραγματοποιηθεί με το γερμανικό ερευνητικό σκάφος METEOR στο Αιγαίο και Ιόνιο Πέλαγος και τη συνεργασία του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών. Στο ερευνητικό σκάφος θα επιβαίνουν γεωεπιστήμονες του Πανεπιστημίου Χαϊδελβέργης, αλλά και επιστήμονες από Γαλλία και ΗΠΑ.
Στόχος της αποστολής είναι να συλλεχθούν πυρήνες ιζήματος από τον πυθμένα διάφορων περιοχών του Αιγαίου και Ιόνιου. Οι αναλύσεις που θα γίνουν στα ιζήματα αναμένεται να δώσουν χρήσιμα στοιχεία για την κατανόηση και αναπαράσταση της αλληλεπίδρασης των κλιματικών και περιβαλλοντικών μεταβολών με τις αλλαγές και την διαδοχή των διαφόρων πολιτισμών τα τελευταία 11.500 χρόνια.

«Οι πυρήνες ιζημάτων από τον θαλάσσιο πυθμένα μπορούν να παράσχουν μοναδικά δεδομένα για τις προϊστορικές και ιστορικές κλιματικές και περιβαλλοντικές αλλαγές στη Μεσόγειο. Αν αυτές συσχετίζονται χρονικά με αρχαιολογικά δεδομένα, θα είναι δυνατόν να κατανοήσουμε την σχέση των κλιματικών γεγονότων με τις κοινωνικο-οικονομικές αλλαγές και την διαδοχή των πολιτισμών», εξηγεί ο Δρ Jörg Pross, Καθηγητής του Ινστιτούτου Γεωεπιστημών της Χαϊδελβέργης και επιστημονικός αρχηγός της αποστολής.

Η ιδιαίτερη αξία των θαλάσσιων ιζημάτων από περιοχές κοντά στην ακτή είναι ότι περιέχουν στοιχεία από το θαλάσσιο αλλά και από το χερσαίο περιβάλλον, όπως κόκκους γύρης από τα δέντρα ή μοριακούς βιοδείκτες (από χερσαίους οργανισμούς) που μεταφέρθηκαν από τα ποτάμια και κατέληξαν στον θαλάσσιο βυθό.

Κύριο αντικείμενο των αναλύσεων που θα ακολουθήσουν θα είναι η διερεύνηση των πιθανών επιπτώσεων των κλιματικών και περιβαλλοντικών μεταβολών στην εξέλιξη των πρώιμων πολιτισμών του Αιγαίου. Όπως για παράδειγμα το τέλος της πρώιμης Εποχής του Χαλκού πριν 4200 χρόνια ή του Μυκηναϊκού Πολιτισμού και της αυτοκρατορίας των Χετταίων στη Μικρά Ασία πριν 3200 χρόνια.
Αντίστροφα, θα διερευνηθεί επίσης η επίδραση των ανθρώπινων πολιτισμών στο χερσαίο και θαλάσσιο περιβάλλον τα τελευταία 11.500 χρόνια. Όπως για παράδειγμα η αύξηση της συγκέντρωσης μολύβδου στα θαλάσσια ιζήματα, η οποία συσχετίζεται με την εξόρυξη αργύρου από τα μεταλλεία του Λαυρίου πριν 2500-2700 χρόνια καθώς και η μείωση της έκτασης των δασών σαν αποτέλεσμα της εντατικής υλοτόμησης.

«Τα δεδομένα που θα συλλεχθούν σε αυτή την αποστολή θα δώσουν επίσης σημαντικές πληροφορίες για μεγάλα, καταστροφικά, γεωλογικά γεγονότα όπως σεισμοί, υποθαλάσσιες κατολισθήσεις, τσουνάμι, ηφαιστειακές εκρήξεις, και για τις πιθανές επιπτώσεις τους στους προϊστορικούς και ιστορικούς πολιτισμούς», προσθέτει ο Δρ Δημήτρης Σακελλαρίου, Διευθυντής Ερευνών στο Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας του ΕΛΚΕΘΕ και κύριος ερευνητής της αποστολής με το METEOR.
Η ερευνητική αποστολή του METEOR θα διαρκέσει τρεις εβδομάδες και χρηματοδοτείται από το Γερμανικό Υπουργείο Εκπαίδευσης και Έρευνας και από το Γερμανικό Ίδρυμα Ερευνών.