Ένα από τα μεγαλύτερα στοιχήματα της σύγχρονης ιατρικής απέναντι στον γενικό πληθυσμό ,αποτελεί αναμφίβολα, η συμμόρφωση του ασθενούς με την εκάστοτε προτεινόμενη θεραπεία. Αλήθεια όμως τι εννοούμε με τον όρο συμμόρφωση; Και πως τίθεται τέτοιο θέμα σε εποχές που το πνευματικό επίπεδο του μέσου ανθρώπου βρίσκεται στην μεγαλύτερη δυνατή κλίμακα;

Ξεκινώντας λοιπόν μια προσέγγιση σε αυτό το καίριο για την υγεία θέμα, ας δούμε με μια άλλη οπτική ορισμένα παγκόσμια στατιστικά στοιχεία. Σύμφωνα με τον παγκόσμιο οργανισμό υγείας , πρώτη αιτία θανάτου παγκοσμίως είναι τα καρδιαγγειακά νοσήματα. Ακολουθούν τα λοιμώδη και παρασιτικά νοσήματα, με τα νεοπλάσματα να βρίσκονται στην τρίτη θέση και να ανεβαίνουν ταχέως κυρίως λογω της αύξησης του προσδόκιμου επιβίωσης παγκοσμίως. Εύλογα λοιπόν γεννάται ή εξής απορία. Από τη στιγμή που η επιστήμη επινοεί καθημερινώς νέες μεθόδους πρόληψης και θεραπείας πως είναι δυνατόν το ποσοστό αυτό να μένει υψηλό ενώ θα έπρεπε να κατακρημνίζεται;

Η απάντηση ξεκινά από την ανάγνωση των εκάστοτε στατιστικών και μελετών μαζί, και όχι ξεχωριστά για κάθε νόσο. Επίσης πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι ο μέσος ασθενής και ειδικά ο ασθενής που κουράρεται κατ΄οίκον ,αποτελεί οντότητα εντελώς διαφορετική από εκείνη του ασθενούς που συμμετέχει σε μια μελέτη. Αποκρυπτογραφώντας λοιπόν τις τελευταίες πληροφορίες, φτάνουμε στο εξής συμπέρασμα:
1η αιτία θανάτου παγκοσμίως: η ΜΗ συμμόρφωση του ασθενούς στην εκάστοτε θεραπεία. (ανεξαρτήτως νόσου).

2η : αιτία θανάτου παγκοσμίως: η ΜΗ συμμόρφωση του ασθενούς στις κλινικές και παρακλινικές διαδικασίες που απαιτούνται για την έγκαιρη και έγκυρη διάγνωση της εκάστοτε νόσου.

Με τον πρώτο όρο της μη συμμόρφωσης στη θεραπεία εννοούμε την υπερβολική ή ελλειπή λήψη μιας προτεινόμενης από τον γιατρό θεραπείας, όσον αφορά τον χρόνο, τον τρόπο και το αντικείμενο της θεραπείας. Εδώ έρχονται λοιπόν δυο έννοιες να δώσουν την δική τους εξήγηση.

Φαρμακολαγνεία και φαρμακοφοβία. Αν και οι δυο έννοιες επί της ουσίας δυνητικά αποτελούν ψυχιατρικές διαταραχές, εν τούτοις συχνά εμφανίζονται στην πλειοψηφία των ασθενών που ακολούθουν μια αγωγή. Κύρια αιτία αυτής της διαταραχής της συμπεριφοράς , αποτελεί η πρόσβαση που προσφέρει πια ο δυτικός πολιτισμός στις ιατρικές πληροφορίες. Ο ασθενής φοβούμενος ότι η διάγνωση ήταν ελλιπής αναζητά την πιστοποίηση της είτε στο διαδίκτυο ,είτε σε μια δεύτερη ιατρική γνώμη. Εδω πρέπει να τονιστεί ότι την αποκλειστική ευθύνη φέρει το ιατρικό προσωπικό, καθώς ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της διάγνωσης και της θεραπείας αποτελεί η επεξήγηση πάσης φύσεως συμπτωμάτων και αλλαγών που ενδεχομένως αυτή προκαλεί, καθώς, και αυτό σημειώστε το ,ο εκτιμώμενος χρόνος αποθεραπείας. Όταν αυτά δεν γίνονται κατανοητά ή όταν ο εκτιμώμενος χρόνος αποθεραπείας παρατείνεται, ο ασθενής μπαίνει στην ψυχοφθόρα διαδικασία να τροποποιεί δόσεις και αγωγές σύμφωνα με απλές βιβλιογραφικές πληροφορίες(η έκφραση της εκάστου νόσου είναι μοναδική για κάθε άνθρωπο),που βρίσκει μόνος του , ή σε προβαίνοντας σε πολλαπλές επισκέψεις και λαμβάνοντας πολλαπλές γνώμες.

Από την άλλη πλευρά, η ίδια άγνοια του ασθενούς όσον αφορά την ποιότητα και σοβαρότητα της νόσου τον οδηγεί στο να επιμηκύνει ή να τερματίσει την θεραπεία, ειδικά αν αισθανθεί βελτίωση από τα αρχικά στάδια. Χαρακτηριστικό παράδειγμα εδώ αποτελεί η θεραπεία της φυματίωσης που από την 9 μηνη διάρκεια που ήταν στις αρχές του 1980, πλέον μετατράπηκε σε εξειδικευμένο αριθμό δόσεων (περί τις 120) .Δηλαδή οι ασθενείς κατά το 9μηνο της θεραπείας παρέλειπαν δόσεις είτε εσκεμμένα είτε κατά λάθος, με αποτέλεσμα να μην επιτυγχάνουν θεραπεία.

Το παράδοξο όσον αφορά τις μελέτες είναι ότι η φαρμακοφοβία αν και απευθύνεται συνήθως σε χαμηλότερου μορφωτικού επιπέδου ασθενείς,είναι πολλαπλάσια της φαρμακολαγνείας. Εδώ έχει συμβάλει και η αμφιβολία του κόσμου για το πόσο αναγκαία είναι τα εκαστοτε σκευάσματα ,μιας και η παγκόσμια άνθιση της φαρμακοβιομηχανίας έχει οδηγήσει δυστυχώς και σε ιατρικές ασυδοσίες.

Επεξηγώντας και την δεύτερη αιτία θανάτου, θα πρέπει να τονιστεί ότι η συνήθης κλινικοεργαστηριακη προσέγγιση των παθήσεων αν και είναι ευρέως γνωστή, εν τούτοις δυστυχώς δεν είναι και ευρέως αποδεχτή με αποτέλεσμα πολλοί ασθενείς να ψάχνουν μια ιατρική προσέγγιση που θα ταιριάζει περισσότερο στην δική τους ψυχοσυνθετική, μη ιατρική ,ιδιοτροπία, η οποία και βρίσκει δυστυχώς ανταπόκριση ενιοτε και κατ εξαίρεση ακόμη ευτυχώς, "χάριν πελατολογίου". Κι εδώ όμως βασικότερη αιτία είναι η άγνοια του ασθενούς όσον αφορά την επικινδυνότητα της υποκείμενης νόσου, καθώς και την σπουδαιότητα της έγκαιρης διάγνωσης.

Συνοψίζονταςλοιπόν ολόκληρη την άνωθεν προσέγγιση θα καταλήξουμε στα εξής συμπεράσματα.

1ον Ο ασθενής πρέπει πάντα να ενημερώνεται για την νόσο, ή την πιθανή νόσο ,δημιουργώντας μια "αμφίδρομη" σχέση με τον θεράποντα ιατρό. Με τον όρο "αμφίδρομη", εννοούμε να έχει ο ασθενής λεπτομερέστατη γνώση της κατάστασης της υγείας του , στο παρόν , και για το μέλλον, πλήρη επεξήγηση της προτεινόμενης θεραπείας, στόχους, ανεπιθύμητες ενέργειες, εκτιμώμενη αποθεραπεία, αιτίες πιθανής αποτυχίας της θεραπείας, κτλ. Ο δε γιατρός θα πρέπει μέσω της συζήτησης να χαρτογραφεί το ψυχικό και πνευματικό προφίλ του αρρώστου, να τροποποιεί τις απαντήσεις αναλόγως ώστε να γίνεται κατανοητός, και να προτείνει την λιγότερο πολύπλοκη θεραπεία στο εκάστοτε προφίλ που δύναται να ανταποκρίνεται στα ιατρικά πρωτόκολλα.

2ον θα πρέπει οι ασθενείς, ειδικά εκείνοι που επισκέπτονται ιδιώτες ιατρούς που δεν έχουν δυνατότητα αμέσων κλινικών και παρακλινικων εξετάσεων, να γνωρίζουν ότι η ιατρική ερευνητική ,έπειτα από συνεχή μελέτη ‘έχει καθιερώσει σε πολλές παθήσεις την λεγόμενη "εμπειρική θεραπεία". Ενδεχόμενη αποτυχία της θεραπείας αυτής κατά βάση αποτελεί αιτία περαιτέρω διερεύνησης ,και όχι λάθος διάγνωση. Ο ασθενής πρέπει να αναζητά την αιτία ενδεχόμενης αποτυχίας σε συνεννόηση με τον ιατρό.

3ον Η πρόοδος της φαρμακευτικής επιστήμης δεν μπορεί να αντικατασταθεί επ΄ ουδενι από αφεψήματα και δεισιδαιμονίες που μεταφέρονται από γενεά σε γενεά , και αυτό το αποδεικνύει το γεγονός ότι παθήσεις που στο παρελθόν ήταν ανίατες, (παρουσία των αφεψημάτων κτλ) , τώρα θεραπεύονται πλήρως κι αυτό λογω των φαρμάκων που δημιουργήθηκαν.

4ον Η διενέργεια εξετάσεων αποτελεί τον καλύτερο παράγοντα για σωστή διάγνωση, και δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση σημείο ελλιπούς μόρφωσης του ιατρού. Τουναντίον ,αποτελεί σημείο άριστης ιατρικής κατάρτισης και γνώσης της πεμπτουσίας της επιστήμης, της διαφοροδιαγνωστικής,

Θανάσης Κρουστάλης
Ειδικός Παθολόγος με εξειδίκευση στις διαταραχές λιπιδίων

Ιωάννης Σφυρής
Ειδικός Παθολόγος με εξειδίκευση στην πρόληψη- αντιγήρανση , και διαταραχές μεταβολισμού

---

Διαβάστε περισσότερα άρθρα...