Η κολπική μαρμαρυγή είναι μία από τις πιο συχνές ανωμαλίες του καρδιακού ρυθμού, είναι, δηλαδή, μια αρρυθμία. Ο φυσιολογικός καρδιακός ρυθμός ξεκινάει από την μπαταρία της καρδιάς, τον φλεβόκομβο, ο οποίος βρίσκεται στον δεξιό κόλπο. Στην κολπική μαρμαρυγή, ο φλεβόκομβος δεν δουλεύει και πολλά ερεθίσματα ξεκινούν από διάφορα σημεία και των δύο κόλπων. Ο ρυθμός που προκύπτει από τα πολυάριθμα αυτά κέντρα είναι αποδιοργανωμένος, ταχύς και ανώμαλος. Για τον λόγο αυτό η καρδιακή συχνότητα στους κόλπους μπορεί να ποικίλλει και οι κόλποι αδυνατούν να συσταλθούν με κανονικό ρυθμό. Φραγμό στο να κατέβουν όλα τα ερεθίσματα στις κοιλίες βάζει ο κολποκοιλιακός κόμβος. Ετσι, η καρδιακή συχνότητα που προκύπτει είναι ανώμαλη και κυμαίνεται.

Η κυριότερη δυνητική επιπλοκή της κολπικής μαρμαρυγής είναι το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο. Γι' αυτό και τα άτομα με κολπική μαρμαρυγή, αν υπάρχουν κάποια κριτήρια, μπορεί για προστασία να χρειαστεί να λάβουν αντιπηκτική αγωγή. Τα στοιχεία μιας νέας μελέτης έδειξαν ότι τα άτομα με κολπική μαρμαρυγή έχουν αυξημένη πιθανότητα να προσβληθούν από άνοια και ιδιαίτερα από νόσο του Αλτσχάιμερ. Εκείνο που έκανε εντύπωση στην παραπάνω μελέτη ήταν ότι η παρουσία κολπικής μαρμαρυγής σε ασθενείς με άνοια σχετίστηκε με αυξημένο ποσοστό θανάτων σε αυτή την ομάδα και μάλιστα σε νεότερους ασθενείς, ηλικίας κάτω των εβδομήντα ετών.

Πιο συγκεκριμένα, οι ερευνητές της μελέτης εκτίμησαν περίπου 37.000 άτομα, ηλικίας 60-90 ετών, που δεν είχαν ούτε κολπική μαρμαρυγή ούτε άνοια. Τα άτομα αυτά παρακολουθήθηκαν συνολικά για περίπου πέντε χρόνια. Στο διάστημα αυτό της παρακολούθησης διαπίστωσαν ότι εκείνοι που παρουσίασαν κολπική μαρμαρυγή είχαν αυξημένο κίνδυνο για εκδήλωση άνοιας. Σε αυτούς τους ασθενείς ο πιο συχνά εμφανιζόμενος τύπος άνοιας ήταν η νόσος του Αλτσχάιμερ. Επίσης, με έκπληξη είδαν ότι εκείνοι που ήταν μικρότεροι των 70 ετών και παρουσίασαν κολπική μαρμαρυγή είχαν τον υψηλότερο κίνδυνο να εκδηλώσουν άνοια, αν και η άνοια φυσιολογικά σχετίζεται με μεγαλύτερες ηλικίες. Τέλος, τα άτομα αυτής της συγκεκριμένης ομάδας με κολπική μαρμαρυγή και άνοια είχαν 38% υψηλότερο κίνδυνο να πεθάνουν σε σχέση με τις άλλες ομάδες.

Η άνοια και ιδιαίτερα η νόσος του Αλτσχάιμερ είναι καταστάσεις των οποίων η αιτιολογία και οι σχετικοί πιθανοί παράγοντες κινδύνου δεν έχουν πλήρως κατανοηθεί. Σύμφωνα με τα ευρήματα αυτής της νέας μελέτης, η κολπική μαρμαρυγή φαίνεται ότι είναι παράγοντας κινδύνου για εκδήλωση άνοιας, δεδομένου ότι η πλειονότητα των ατόμων πρώτα παρουσίασαν την κολπική μαρμαρυγή και μετά άνοια, ενώ ένα μικρό ποσοστό εκδήλωσε και τα δύο νοσήματα ταυτόχρονα. Εντούτοις, η συγκεκριμένη μελέτη δεν ήταν σχεδιασμένη για να τεκμηριώσει την αιτιολογική σχέση μεταξύ των δύο αυτών καταστάσεων και η συλλογή περαιτέρω στοιχείων είναι απαραίτητη. Οι συγγραφείς της μελέτης υποθέτουν ότι ίσως η κολπική μαρμαρυγή και η άνοια έχουν κοινούς παράγοντες κινδύνου, όπως είναι η υπέρταση και η εκτεταμένη φλεγμονή. Επιπλέον, προσθέτουν ότι νέες μελέτες για τη διερεύνηση της επίδρασης της θεραπείας της υπέρτασης και της φλεγμονής σε άτομα με κολπική μαρμαρυγή είναι απαραίτητες. Ισως η θεραπεία αυτών των καταστάσεων σε άτομα με κολπική μαρμαρυγή στο μέλλον να μειώσει την επίπτωση της άνοιας. Πάντως για την ώρα, από τα πρώτα στοιχεία φαίνεται ότι η πρόληψη των καρδιαγγειακών παθήσεων μπορεί να οδηγήσει και σε μείωση της εμφάνισης άνοιας και νόσου του Αλτσχάιμερ. Η σωστή διατροφή, η άσκηση, η διακοπή του καπνίσματος και γενικά ένας πιο υγιεινός τρόπος ζωής είναι τα καλύτερα όπλα που γνωρίζουμε ώς τώρα για την πρόληψη της άνοιας.


Χριστόδουλος Ι. Στεφανάδης
Καθηγητής Καρδιολογίας
Πρόεδρος Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών