Οι βλαπτικές επιδράσεις στο ήπαρ από την υπερκατανάλωση αλκοόλ έχουν μελετηθεί και έχουν τεκμηριωθεί πέρα από κάθε αμφιβολία
. Εντούτοις, οι επιδράσεις του αλκοόλ στην καρδιά είναι ακόμα θέμα συζητήσεως και αυτό γιατί φαίνεται ότι μικρές ποσότητες είναι ευνοϊκές, ενώ μεγαλύτερες ποσότητες μπορούν να επηρεάσουν δυσμενώς τη λειτουργικότητά της. Φυσικά τίθεται το ερώτημα τι είναι μικρή ποσότητα και τι μεγάλη, δεδομένου ότι η πλειονότητα των ατόμων θεωρούν τους εαυτούς τους ήπιους, κοινωνικούς πότες ακόμα και αν καταναλώνουν περισσότερα από τρία ποτήρια αλκοόλ την εβδομάδα. Γενικά, για τις γυναίκες μέτρια ποσότητα θεωρείται η κατανάλωση 1 ποτηριού αλκοόλ την ημέρα και αντίστοιχα για τους άντρες 2 ποτηριών την ημέρα. Οποιαδήποτε ποσότητα που ξεπερνά τα παραπάνω όρια θεωρείται μεγάλη.

Η μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ έχει ενοχοποιηθεί ότι αυξάνει τις διαταραχές του καρδιακού ρυθμού (αρρυθμίες) και τον κίνδυνο αιφνιδίου καρδιακού θανάτου, ενώ αντίθετα η μέτρια κατανάλωση μειώνει τον κίνδυνο ακόμα και σε σχέση με εκείνους που δεν πίνουν καθόλου. Επιπλέον, η μέτρια κατανάλωση έχει ευνοϊκή επίδραση στην εμφάνιση στεφανιαίας νόσου και μειώνει τον κίνδυνο εκδήλωσης εμφράγματος του μυοκαρδίου.

Εκτός, όμως, από τις αρρυθμίες και τον αιφνίδιο καρδιακό θάνατο, η μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ σχετίζεται και με μυοκαρδιοπάθεια, δηλαδή με δυσλειτουργία του καρδιακού μυός, ο οποίος εξασθενεί και δυσκολεύεται να προωθήσει αποτελεσματικά το αίμα προς τους ιστούς του σώματος. Η πλήρης διακοπή της λήψης αλκοόλ μπορεί να έχει καλά αποτελέσματα και να βοηθήσει στη μερική αποκατάσταση των μυοκαρδιακών βλαβών και τη βελτίωση της λειτουργικότητας της καρδιάς.

Ενα άλλο σημαντικό πρόβλημα που παρατηρείται σε βαρείς πότες είναι η αύξηση της αρτηριακής πίεσης. Τόσο οι άντρες όσο και οι γυναίκες που καταναλώνουν περισσότερα από τρία ποτήρια αλκοόλ την ημέρα, ανεξαρτήτως ηλικίας, έχουν αυξημένο κίνδυνο να παρουσιάσουν αρτηριακή υπέρταση και αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο.

Κατά διαστήματα έχουν διατυπωθεί διάφορες απόψεις για το αν το είδος του αλκοόλ παίζει κάποιο ρόλο. Μάλιστα, είχε δοθεί και ιδαίτερη ονομασία στην προστατευτική επίδραση του κόκκινου κρασιού, γιατί είχε διαπιστωθεί ότι οι Γάλλοι είχαν χαμηλότερη θνησιμότητα από στεφανιαία νόσο σε σχέση με άλλους λαούς με παρόμοιο κίνδυνο. Το φαινόμενο αυτό, το οποίο χαρακτηρίστηκε «το γαλλικό παράδοξο», δεν έγινε γενικά αποδεκτό από όλη την επιστημονική κοινότητα, αν και υπάρχουν στοιχεία ότι το κόκκινο κρασί περιέχει κάποιες ουσίες προστατευτικές για το ενδοθήλιο των αγγείων.

Τίθεται, λοιπόν, συχνά το ερώτημα από ασθενείς ή το περιβάλλον τους αν το λίγο αλκοόλ κάνει καλό στην καρδιά. Φυσικά, αν κάποιος δεν πίνει δεν πρέπει να αρχίσει να πίνει για να προστατεύσει την καρδιά του. Αν όμως σε κάποιον αρέσει να πίνει πού και πού ένα ποτηράκι, δεν είναι ανάγκη να του απαγορευτεί πλήρως το αλκοόλ, αλλά θα πρέπει να μην ξεπερνάει σε καμιά περίπτωση τα προαναφερόμενα όρια. Οπως για όλα τα πράγματα σε αυτή τη ζωή, έτσι και για την κατανάλωση αλκοόλ ισχύει το «μέτρον άριστον». Μόνο έτσι μπορεί να περνάει κανείς καλά και να μη βάζει τη ζωή του σε κίνδυνο.


Χριστόδουλος Ι. Στεφανάδης
Καθηγητής Καρδιολογίας
Πρόεδρος Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών