Το αλάτι είναι ένα απαραίτητο συστατικό του οργανισμού μας γιατί βοηθάει στην διατήρηση της ισορροπίας των υγρών στο σώμα. Εντούτοις, αν και η μικρή ποσότητα αλατιού είναι αναγκαία για την καλή υγεία, η λήψη μεγάλων ποσοτήτων μπορεί να οδηγήσει σε κατακράτηση νερού από τα νεφρά αυξάνοντας τον όγκο του κυκλοφορούντος αίματος. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της αρτηριακής πίεσης και την καταπόνηση της καρδιάς. Η εμφάνισης υπέρτασης μπορεί να προκαλέσει σημαντικά προβλήματα στην καρδιά ή να επιδεινώσει ήδη προϋπάρχοντα νοσήματα.

Αλάτι περιέχεται φυσικά στις τροφές, αλλά σε μικρή ποσότητα. Αντίθετα, τα επεξεργασμένα τρόφιμα έχουν συνήθως υψηλές ποσότητες αλατιού.

Μάλιστα, υπολογίζεται, ότι το 75% του προσλαμβανόμενου αλατιού προέρχεται από επεξεργασμένα τρόφιμα. Γι’ αυτό το λόγο συνιστάται, η αποφυγή κατανάλωσης προπαρασκευασμένων φαγητών, τροφών σε κονσέρβες ή κατεψυγμένες και σνακ πλούσιων σε αλάτι, όπως τα τσιπς και τα γαριδάκια. Επίσης, είναι ιδιαίτερα χρήσιμο να διαβάζει κανείς και να καταγράφει τις ετικέτες των τροφίμων, για να μπορεί να υπολογίσει με ακρίβεια την ημερήσια πρόσληψη άλατος.

Όμως, ποια είναι η απαραίτητη ημερήσια κατανάλωση αλατιού; Εδώ φαίνεται να υπάρχουν κάποιες αντικρουόμενες και όχι τόσο σαφείς απόψεις.
Η Αμερικανική Εταιρία Καρδιολογίας εξέδωσε το 2011 νέες οδηγίες σχετικά με την πρόσληψη νατρίου. Σύμφωνα με τις συγκεκριμένες οδηγίες συνιστάται η καθημερινή κατανάλωση αλατιού να μην ξεπερνά τα 1.500 χιλιοστόγραμμα, για να μειωθεί ο κίνδυνος εμφάνισης υπέρτασης και εκδήλωσης εμφράγματος του μυοκαρδίου ή αγγειακού εγκεφαλικού. Αυτές οι νέες οδηγίες έρχονται κατά κάποιο τρόπο σε αντίθεση με τις προηγούμενες, οι οποίες συνιστούσαν ημερήσια ποσότητα αλατιού κάτω από 1.500 χιλιοστόγραμμα, όχι για όλον τον πληθυσμό, αλλά μόνο για εκείνους που είχαν ήδη κάποια καρδιοπάθεια, ή είχαν αυξημένη αρτηριακή πίεση ή ήταν μεγαλύτεροι των 51 ετών. Οι Αμερικανοί επιστήμονες που εξέδωσαν τις νέες οδηγίες του 2011 εκτιμούν, ότι όλοι συμπεριλαμβανομένων των νεαρών ενηλίκων και των παιδιών μπορούν να ωφεληθούν από την μείωση της κατανάλωσης αλατιού και να βοηθήσουν στην διατήρηση της καλής υγείας της καρδιάς τους.

Οι συγκεκριμένες, όμως, οδηγίες φαίνεται να έρχονται σε αντίθεση και με μια πρόσφατη Ευρωπαϊκή μελέτη, η οποία έδειξε, ότι η μείωση του προσλαμβανόμενου αλατιού, όχι μόνο δεν έχει ευνοϊκή επίδραση στην καρδιά, αλλά μπορεί και να την βλάπτει. Η νέα αυτή μελέτη συμπεριέλαβε 3.681 άτομα, τα οποία παρακολουθήθηκαν κλινικά για περίπου 8 χρόνια. Οι ερευνητές διαπίστωσαν, ότι εκείνοι που είχαν μικρότερη κατανάλωση και άρα μικρότερη απέκκριση αλατιού, είχαν ελαφρά χαμηλότερη συστολική αρτηριακή πίεση και παρουσίαζαν αυξημένο κίνδυνο για θάνατο από καρδιαγγειακά αίτια. Αυτά τα ευρήματα προκαλούν σαφώς εντύπωση. Πρέπει, όμως να ληφθεί υπόψη το γεγονός, ότι η μελέτη διενεργήθηκε σε ένα συγκεκριμένο Ευρωπαϊκό πληθυσμό, οπότε ενδεχομένως δεν μπορούν τα αποτελέσματά της να γενικευτούν, ενώ τα περισσότερα άτομα ήταν σχετικά μικρής ηλικίας, λιγότερο των 40 ετών, όπου συνήθως η αρτηριακή πίεση είναι χαμηλή. Όπως είναι γνωστό αρτηριακή υπέρταση παρουσιάζεται σε μεγαλύτερες ηλικίες, οι οποίες μπορεί να παρουσιάζουν το μεγαλύτερο όφελος από την μείωση της πρόσληψης αλατιού. Τέλος, η νέα αυτή μελέτη δεν είναι παρά μία από τις πολλές εκατοντάδες μελέτες που έχουν δημοσιευτεί σχετικά με την κατανάλωση αλατιού. Η πλειοψηφία των μελετών συμφωνεί, ότι η μείωση του διατροφικού αλατιού βελτιώνει σημαντικά τις τιμές της αρτηριακής πίεσης και έχει ευνοϊκή επίδραση στην καρδιά. Γι’ αυτό μέχρι εκδόσεων νεότερων οδηγιών, καλό είναι ακόμα και άτομα νεαρής ηλικίας να παρακολουθούν και να προσέχουν την ημερήσια λήψη αλατιού με τις τροφές.


Χριστόδουλος Ι. Στεφανάδης
Καθηγητής Καρδιολογίας
Πρόεδρος Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών

---

Διαβάστε περισσότερα άρθρα...