Η προτίμησή μας για τη γλυκιά γεύση είναι πολύ παλιά, ωστόσο γλυκιά ζωή δεν σημαίνει απαραιτήτως υπερκατανάλωση ζάχαρης. Με την παγκόσμια επιδημία της παχυσαρκίας και του σακχαρώδη διαβήτη στο προσκήνιο, η γλυκιά εναλλακτική της ζάχαρης, δηλαδή οι ολιγοθερμιδικές γλυκαντικές ύλες ή υποκατάστατα ζάχαρης, κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος.

Η ίδια ανάγκη έχει οδηγήσει εδώ και δεκαετίες την επιστήμη της τεχνολογίας τροφίμων στην αναζήτηση γλυκαντικών υλών που δεν αποδίδουν ενέργεια και δεν επηρεάζουν τα επίπεδα της γλυκόζης και της ινσουλίνης στο αίμα, ώστε να μπορούν να καταναλώνονται από διαβητικούς ή άλλες ευπαθείς ομάδες.

Οι ολιγοθερμιδικές γλυκαντικές ύλες διακρίνονται σε δύο κατηγορίες: στα γλυκαντικά όγκου ή πολυόλες (bulk sweeteners), και στις ύλες έντονης γλυκύτητητας (intense sweeteners), στις οποίες θα επικεντρωθεί το εν λόγω άρθρο. Οι ύλες έντονης γλυκύτητας – γνωστές και ως τεχνητές γλυκαντικές ύλες ή υποκατάστατα ζάχαρης– έχουν πολλαπλάσια γλυκύτητα από τη ζάχαρη, αλλά αποδίδουν ελάχιστες έως και μηδενικές θερμίδες, δεν προκαλούν τερηδόνα και δεν επηρεάζουν τα επίπεδα της γλυκόζης και της ινσουλίνης στο αίμα.

Οι πιο διαδεδομένες ύλες έντονης γλυκύτητας είναι η ασπαρτάμη, η ακεσουλφάμη Κ, το κυκλαμικό οξύ και τα άλατά του, η σακχαρίνη και η σουκραλόζη. Λόγω της έντονης γλυκαντικής ισχύος τους, οι συγκεκριμένες γλυκαντικές ύλες χρησιμοποιούνται σε πολύ μικρές ποσότητες και συχνά συνδυάζονται μεταξύ τους, αφού έτσι ενισχύεται η γλυκαντική τους δύναμη και μειώνεται ακόμα περισσότερο η ποσότητα που χρησιμοποιείται. Πρόσφατα στην Ευρωπαϊκή Ένωση εγκρίθηκε μια ακόμη φυσική γλυκαντική ύλη, η οποία προέρχεται από το φυτό στέβια, με την επιστημονική ονομασία «γλυκοζίτες στεβιόλης».

Ασπαρτάμη

Είναι η πιο πολυσυζητημένη γλυκαντική ύλη και χρησιμοποιείται ευρέως από τις περισσότερες βιομηχανίες τροφίμων για την παραγωγή αναψυκτικών, γλυκών, παγωτών, γιαουρτιών και τσιχλών χωρίς ζάχαρη. Η ασπαρτάμη προσδίδει τις ίδιες θερμίδες ανά γραμμάριο με τη ζάχαρη (4 θερμίδες ανά γραμμάριο), αλλά είναι περίπου 200 φορές πιο γλυκιά από αυτήν, οπότε χρησιμοποιείται σε πολύ μικρότερη ποσότητα, χαρίζοντας γλυκιά γεύση με μηδαμινές θερμίδες. Με βάση τη νομοθεσία, η συσκευασία των προϊόντων που περιέχουν ασπαρτάμη πρέπει να αναγράφει ότι «περιέχεται πηγή φαινυλαλανίνης» ώστε να μην καταναλώνεται από άτομα που έχουν γεννηθεί με το σπάνιο νόσημα της φαινυλκετονουρία.

Σουκραλόζη

Η σουκραλόζη ανακαλύφθηκε πριν από 30 περίπου χρόνια, είναι 600 φορές πιο γλυκιά από τη ζάχαρη και είναι το μοναδικό γλυκαντικό που προέρχεται από τη ζάχαρη, χωρίς να περιέχει θερμίδες και χωρίς να επηρεάζει τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα. Πρόκειται ουσιαστικά για «τροποποιημένη ζάχαρη», που χρησιμοποιείται σε προϊόντα όπως τσίχλες, αναψυκτικά, επιδόρπια, χυμούς, ζελέ και προϊόντα άρτου.

Σακχαρίνη

Η σακχαρίνη είναι η πρώτη γλυκαντική ουσία που ανακαλύφθηκε τυχαία το 1879 και είναι 300 με 500 φορές πιο γλυκιά από τη ζάχαρη, αποδίδοντας μηδαμινές θερμίδες. Έχει θερμοαντοχή και έτσι μπορεί να χρησιμοποιηθεί κατά τη θερμική επεξεργασία του φαγητού. Χρησιμοποιείται σε πολλά τρόφιμα, ποτά, αλλά και προϊόντα στοματικής υγιεινής (οδοντόπαστες, στοματικά διαλύματα) σε πάνω από 80 χώρες.

Ακεσουλφαμικό Κάλιο

Το ακεσουλφαμικό κάλιο είναι 130 με 200 φορές πιο γλυκό από τη ζάχαρη και χρησιμοποιείται ως γλυκαντικό σε επιδόρπια, γλυκά, σάλτσες, γιαούρτια, τσίχλες, καραμέλες και αναψυκτικά. Έχει θερμοαντοχή και αυτό του δίνει το πλεονέκτημα να χρησιμοποιείται και να παραμένει ακέραιο κατά το μαγείρεμα. Χαρακτηρίζεται από την πολύ καλή διαλυτότητά του στο νερό. Δεν περιέχει θερμίδες, καθώς δεν μεταβολίζεται, άρα δεν απορροφάται από τον ανθρώπινο οργανισμό- συνήθως αποβάλλεται αυτούσιο από τα ούρα.

Κυκλαμικό Οξύ

Είναι 30 με 50 φορές πιο γλυκό από τη ζάχαρη, άρα το λιγότερο ισχυρό γλυκαντικό. Έχει και αυτό θερμοαντοχή, χωρίς να αποδίδει θερμίδες. Αυτό και τα άλατά του με νάτριο και ασβέστιο χρησιμοποιούνται ως γλυκαντικά σε πάνω από 55 χώρες σε προϊόντα ζαχαροπλαστικής, επιδόρπια, αναψυκτικά.

Στέβια (γλυκοζίτες στεβιόλης)

Η στέβια είναι το νεότερο μέλος της οικογένειας των γλυκαντικών υλών, το οποίο αν και χρησιμοποιείται εδώ και δεκαετίες σε ορισμένες χώρες, μόλις πρόσφατα έλαβε έγκριση για χρήση και στην ΕυρωπαΪκή Ένωση (συγκεκριμένα οι γλυκοζίτες στεβιόλης). Στην πραγματικότητα, οι γλυκοζίτες στεβιόλης αποτελούν τα πιο γλυκά συστατικά των φύλλων του φυτού στέβια, τα οποία παραλαμβάνονται από το φυτό με μια διαδικασία που θυμίζει την εκχύλιση του τσαγιού. Το γλυκαντικό από στέβια είναι περίπου 200 φορές γλυκύτερο από τη ζάχαρη, δεν αποδίδει θερμίδες και δεν επηρεάζει τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα. Είναι ανθεκτικό στη θερμοκρασία και επομένως μπορεί να χρησιμοποιηθεί στο μαγείρεμα, καθώς και σε προϊόντα που παράγει η βιομηχανία τροφίμων.

Κατερίνα Παγκράτη
Διαιτολόγος - Διατροφολόγος

www.glikia-simmaxia.gr

---

Διαβάστε περισσότερα άρθρα...