Το κάπνισμα και πάλιν επί σκηνής. Μία πληγή που δεν επουλώνεται εύκολα. Όμως τώρα φαίνεται ότι έστω και καθυστερημένα σχετικά με τις άλλες χώρες, ήλθε επιτέλους και η σειρά της Ελλάδας. Το Υπουργείο Υγείας ανακοίνωσε ότι καταθέτει νόμο για την πλήρη απαγόρευση του καπνίσματος στους κλειστούς δημόσιους χώρους. Όμως είναι βέβαιο ότι μέχρι την τελική ψήφιση του νόμου θα εξασκηθούν ισχυρές πιέσεις από όσους προσπαθούν να ανοίξουν παράθυρα στο νόμο με στόχο να τον καταστρατηγήσουν στην εφαρμογή του.
Με τη ψήφιση του ισχύοντος νόμου για την απαγόρευση του καπνίσματος η στήλη αυτή με ευθύνη υποστήριξε ότι αυτός ο νόμος δεν θα εφαρμοσθεί λόγω των ιδιόμορφων εξαιρέσεων που περιείχε.

Παρά τα εκατομμύρια που διατέθηκαν για τη διαφήμιση και την στήριξη του νόμου, σήμερα ο νόμος είναι τελείως ανενεργός.
Τι γίνεται όμως στον υπόλοιπο κόσμο; Διαβάζω στο τελευταίο τεύχος ενός από τα πλέον σοβαρά και έγκυρα επιστημονικά περιοδικά της Αγγλίας (British Medical Journal) μία ολοκληρωμένη επιστημονική μελέτη στην οποία τονίζεται ότι μετά την ολοσχερή απαγόρευση του καπνίσματος στην Αγγλία που έγινε τον Ιούλιο 2007, υπήρξε μία ετήσια ελάττωση κατά 1200 περιπτώσεις των εισαγωγών ασθενών στα νοσοκομεία με διάγνωση οξείας καρδιακής προσβολής. Βέβαια τα ευρήματα αυτά δεν αποτελούν σπουδαία επιστημονική είδηση γιατί ήδη η Ιταλία το 2005, που απαγόρευσε το κάπνισμα στους κλειστούς χώρους, ανακοίνωσε το 2007 ελάττωση των καρδιακών συμβαμάτων στην περιοχή της Ρώμης κατά 10-15% συμπεριλαμβανομένων και των αιφνιδίων θανάτων. Την ιταλική αυτή ανακοίνωση που έγινε σε ένα από τα μεγαλύτερα καρδιολογικά περιοδικά του κόσμου (Circulation) ακολούθησαν δεκάδες μικρών μελετών από διάφορες χώρες και περιοχές του πλανήτη με ανάλογα ευρήματα. Όμως, αυτή η Αγγλική μελέτη αποκτά ιδιαίτερη σημασία γιατί έδωσε το έναυσμα για την ανάπτυξη μίας καλής νοούμενης υστερίας κατά του καπνίσματος. Είναι χαρακτηριστικό ότι πολλοί υποστηρίζουν ότι θα πρέπει νομοθετικά να απαγορευθεί το κάπνισμα στο σπίτι ή το αυτοκίνητο για την προστασία των παιδιών.

Όταν ο καπνιστής καπνίζει σε ένα δωμάτιο, καπνίζει τα τσιγάρα του ενεργητικά. Εξακολουθεί όμως να καπνίζει παθητικά ακόμα και στον ύπνο του από τον καπνό που υπάρχει στον ατμοσφαιρικό αέρα του δωματίου.
Επιπρόσθετα μία άλλη πτυχή του συνολικού προβλήματος του καπνίσματος είναι η επίπτωσή του στο αναπνευστικό σύστημα στων παιδιών. Με το παθητικό κάπνισμα το παιδί αναπνέει συνεχώς τα προϊόντα του καπνού με αποτέλεσμα να προσβάλλονται οι βρόγχοι του με επακόλουθο την ανάπτυξη βρογχίτιδων, βρογχοπνευμονιών και γενικά λοιμώξεων του αναπνευστικού συστήματος που μπορούν να καταστρέψουν τη ζωή ενός μικρού παιδιού που από τα πρώτα του βήματα το καθιστούν ευπαθές για όλη του τη ζωή.
Το πιο αξιοπερίεργο όμως είναι το γεγονός ότι ο Niegel Humphries εκπρόσωπος των αυτοκινητιστών, εδήλωσε στο BBC ότι το κλειστό αυτοκίνητο είναι κλειστός, μικρός ανάλογος χώρος με το δωμάτιο γι’ αυτό θα πρέπει νομοθετικά να ισχύσουν οι απαγορεύσεις του καπνίσματος που θα νομοθετηθούν για τη ζωή μέσα στο σπίτι.

Η υπεύθυνη αυτή τοποθέτηση του εκπροσώπου των αυτοκινητιστών της Αγγλίας δείχνει την υπευθυνότητα σε επίπεδο κοινωνίας γιατί κάθε νομοθετικό μέτρο δεν έχει καμία τύχη εάν δεν το αποδεχθεί και δεν το στηρίξει η κοινωνία στην οποία απευθύνεται.
Γι’ αυτό η αγωγή υγείας όσον αφορά τον τρόπο συμπεριφοράς του ατόμου αρχίζει από την οικογένεια, επεκτείνεται στο σχολείο, την τοπική κοινωνία, τα ραδιοτηλεοπτικά μέσα και επισφραγίζεται νομοθετικά από την εκάστοτε κυβέρνηση. Ποιός πρέπει άραγε να είναι ο ρόλος του ραδιοτηλεοπτικού συμβουλίου όσον αφορά την παρουσία πολιτικών ή γενικότερα επώνυμων που καπνίζουν με αναίδεια μέσα από τις τηλεοπτικές οθόνες; Ο ρόλος του απλού θεατή; Είναι ένα ανοικτό θέμα προς απάντηση.


Δημήτριος Θ. Κρεμαστινός
Καθηγητής Καρδιολογίας
Πανεπιστημίου Αθηνών
Πρόεδρος του Ελληνικού Κολλεγίου Καρδιολογίας