Το κόστος φροντίδας των αυξανόμενων ανοϊκών ασθενών στο μέλλον απειλεί να χρεοκοπήσει τα εθνικά συστήματα υγείας. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε στις 22/7/2009 συγκεκριμένες προτάσεις για την αντιμετώπιση της νόσου Alzheimer, της άνοιας γενικότερα και άλλων νευροεκφυλιστικών παθήσεων. Oι ευρωπαϊκές χώρες καλούνται να συνενώσουν τους πόρους τους και να συντονίσουν τις ερευνητικές τους προσπάθειες στο πεδίο των νευροεκφυλιστικών παθήσεων και κυρίως της νόσου Alzheimer, προγραμματίζοντας για πρώτη φορά ερευνητικές δράσεις από κοινού. Είναι η πρώτη πανευρωπαϊκή πρωτοβουλία κοινού προγραμματισμού για το συντονισμό της έρευνας με αντικείμενο τις άνοιες και άλλα νευροεκφυλιστικά νοσήματα.

Στην Ευρώπη, οι πάσχοντες από νόσο Alzheimer και άλλες μορφές άνοιας είναι σήμερα 7,3 εκατομμύρια και ο αριθμός τους προβλέπεται να διπλασιαστεί τα επόμενα 20 έτη. Παγκοσμίως οι ανοϊκοί ασθενείς αναμένεται να ξεπεράσουν τα 100 εκατομμύρια μέχρι το 2050. Ο προγραμματισμός, οι επενδύσεις και η συνεργασία στο συγκεκριμένο τομέα σήμερα είναι ζωτικής σημασίας, τόσο για την επιστημονική έρευνα και τον έλεγχο του κοινωνικού κόστους των ασθενειών αυτών, όσο και για την προσφορά ελπίδας, αξιοπρέπειας και ποιότητας ζωής στα εκατομμύρια των πασχόντων και στις οικογένειές τους. Το 2005, το συνολικό κόστος της άμεσης και άτυπης περίθαλψης ασθενών με νόσο Alzheimer και άλλες μορφές άνοιας στην Ευρώπη υπολογιζόταν σε 130 δισ. ευρώ (21.000 ευρώ ανά ασθενή), ενώ το 56% των δαπανών αυτών αναλογεί στην άτυπη περίθαλψη, εφόσον η πλειονότητα των ασθενών λαμβάνει φροντίδα στο σπίτι.

Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι παθογενετικά μια πρωτεϊνοπάθεια, δηλαδή μία κατάσταση όπου πρωτεΐνες συσσωρεύονται παθολογικά στον εγκέφαλο των ασθενών. Πιο συγκεκριμένα, πρόκειται για σχηματισμούς δύο πρωτεϊνών του εγκεφάλου, του αμυλοειδούς και της Ταυ πρωτεΐνης, οι οποίες συσσωρευόμενες παθολογικά εντός και εκτός των νευρικών κυττάρων, τα καταστρέφουν.

Η διαδικασία αυτή της υπερπαραγωγής των δύο αυτών πρωτεϊνών και η επακόλουθη εκφύλιση των εγκεφαλικών κυττάρων διαρκεί περίπου 20 χρόνια και η κλινική εκδήλωση της Άνοιας είναι το τελικό στάδιό της. Επομένως, οι αλλαγές στις περιοχές του εγκεφάλου που ελέγχουν τη μνήμη και τις άλλες νοητικές λειτουργίες (ιππόκαμπος, βρεγματικός και μετωπιαίος λοβός) αρχίζουν πολλά χρόνια πριν εμφανιστούν τα πρώτα συμπτώματα της νόσου Αλτσχάιμερ.

Σήμερα, η διάγνωση της Άνοιας τίθεται στο χρονικό σημείο που ο ασθενής εμφανίζει έκπτωση της καθημερινής λειτουργικότητας και αδυναμία να επιτελέσει συνηθισμένες μέχρι τότε δραστηριότητες. Οι υπάρχουσες φαρμακευτικές θεραπείες ελέγχουν εν μέρη τα συμπτώματα, η νευροεκφυλιστική διεργασία όμως δεν ανακόπτεται και ύπουλα εξακολουθεί τη φυσική εξέλιξή της.

Στα πρόσφατα συνέδρια για τη Νόσο Alzheimer ανακοινώθηκαν μεγάλες μελέτες που επιβεβαιώνουν ότι ο έλεγχος των αγγειακών παραγόντων κινδύνου (αρτηριακή υπέρταση, χοληστερίνη, σακχαρώδης διαβήτης, παχυσαρκία, κάπνισμα), η συστηματική σωματική άσκηση, η υγιεινή διατροφή με φρούτα, λαχανικά, ξηρούς καρπούς και Ω3 λιπαρά οξέα, συντελούν σημαντικά στην πρόληψη της άνοιας. Οι τακτικές αυτές όμως πρέπει να εφαρμόζονται από τη μέση ηλικία, πριν αρχίσει η νευροεκφυλιστική διαδικασία στον εγκέφαλο.

Η διάγνωση των ανοϊκών συνδρόμων σε πρώιμα στάδια είναι σήμερα εφικτή σε Ειδικά Κέντρα. Τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων (PET), δείκτες στο Εγκεφαλονωτιαίο Υγρό, γενετικός έλεγχος, νευροψυχολογικές δοκιμασίες (Τεστ Μνήμης) βοηθούν στην έγκαιρη εφαρμογή πολλαπλών παρεμβάσεων φαρμακευτικών ή μη.

Σήμερα υπάρχει συμπτωματική θεραπεία της νόσου Alzheimer. Τα φάρμακα που ονομάζονται Αναστολείς Χολινεστερασών προάγουν την ποιότητα ζωής ασθενών και φροντιστών ιδίως αν χορηγηθούν στα αρχικά στάδια. Η ελπίδα όλων μας στηρίζεται στην εντατική επιστημονική έρευνα για την ανεύρεση ριζικής θεραπείας της νόσου Alzheimer. Πολλοί νέοι θεραπευτικοί παράγοντες ερευνούνται αυτή τη στιγμή. Τα αποτελέσματα των κλινικών δοκιμών του εμβολίου, δηλαδή της παθητικής ανοσοποίησης κατά της νόσου Alzheimer αναμένονται και οι ερευνητές εκφράζουν μάλλον συγκρατημένη αισιοδοξία. Οι οργανώσεις Alzheimer παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στη συνολική διαχείριση της νόσου. Οι μη φαρμακευτικές θεραπείες που προσφέρουν τα Κέντρα Ημέρας έχουν εντυπωσιακά αποτελέσματα (Νοητική Ενδυνάμωση).

Στο μεταξύ, ασθενείς, φροντιστές, επαγγελματίες υγείας, πρέπει όλοι να αγωνιστούμε για την προαγωγή της ποιότητας ζωής των ανθρώπων με Άνοια. Μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν, και οι εντυπωσιακές επιστημονικές ανακαλύψεις σπάνια συμβαίνουν εν μια νυκτί.

Oι Οργανώσεις Alzheimer στην Ελλάδα και σε όλο τον κόσμο σας καλούν όλους να βοηθήσετε!


Δρ Παρασκευή Σακκά
Νευρολόγος - Ψυχίατρος
Πρόεδρος της Εταιρείας Νόσου Alzheimer και Συναφών Διαταραχών Αθηνών
Διευθύντρια του τμήματος Νευροεκφυλιστικών Παθήσεων Εγκεφάλου – Ιατρείου Μνήμης, Νοσοκομείο ΥΓΕΙΑ

---

Διαβάστε περισσότερα άρθρα...