Τα περισσότερα φάρμακα και τρόφιμα έχουν περιορισμούς ως προς τις θερμοκρασίες στις οποίες μπορούν να εκτεθούν. Αυτό σημαίνει ότι από τη στιγμή της παραγωγής μέχρι τη στιγμή της χρήσης, όλοι οι εμπλεκόμενοι, (μεταφορείς και έμποροι) πρέπει να φροντίζουν για τη διατήρηση αυτής της θερμοκρασίας, δημιουργώντας μια «ψυχρή» αλυσίδα σύμφωνα με τις προδιαγραφές του κατασκευαστή. Για πολλά φάρμακα, το «πλαίσιο της ζωής τους» είναι το διάστημα μεταξύ 2 και 8 βαθμών Κελσίου. Αν η αλυσίδα σπάσει, το φάρμακο είναι πολύ πιθανό να χάσει το σύνολο ή μέρος της θεραπευτικής του αξίας. Το κόστος είναι τεράστιο, σε χρήματα και σε ζωές.

Αυτό ήταν το θέμα της πρώτης πανελλήνιας ημερίδας “COOL CHAIN - Ορθές πρακτικές διακίνησης φαρμάκων” που διεξήχθη με συμμετοχή Ελλήνων και ξένων ομιλητών. Την ημερίδα τίμησε με την παρουσία του ο Dr Umit KARTOGLU υψηλόβαθμο στέλεχος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, ειδικός επιστήμονας σε θέματα Ποιότητας, Ασφάλειας και προτύπων του Τμήματος ζωτικών φαρμάκων & προϊόντων υγείας, ο οποίος στην ομιλία του αναφέρθηκε στα πρότυπα που έχει υιοθετήσει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και στις οδηγίες προς τα κράτη ώστε να προσαρμόσουν ανάλογα τη νομοθεσία τους και τις διαδικασίες αποθήκευσης και μεταφοράς.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει εκδώσει κατευθυντήριες οδηγίες (7ης Μαρτίου 2013) τις οποίες θα πρέπει να ενσωματώσει η Ελλάδα σχετικά με την ορθή πρακτική διανομής φαρμάκων για ανθρώπινη χρήση, (2013/C 68/01) σύμφωνα με τις οποίες : «Οι εμπλεκόμενοι που πραγματοποιούν τον εφοδιασμό είναι υπεύθυνοι για την προστασία των φαρμάκων από θραύση, αλλοίωση και κλοπή και πρέπει να διασφαλίζεται ότι οι συνθήκες θερμοκρασίας διατηρούνται σε αποδεκτά όρια κατά τη μεταφορά. Ανεξάρτητα από τον τρόπο μεταφοράς, θα πρέπει να είναι δυνατό να αποδειχθεί ότι τα φάρμακα δεν έχουν εκτεθεί σε συνθήκες που μπορεί να βλάψουν την ποιότητα ή την ακεραιότητά τους. Για τον σχεδιασμό της μεταφοράς θα πρέπει να χρησιμοποιείται προσέγγιση με βάση τον κίνδυνο.»

Στην ημερίδα αναφέρθηκε η σημασία της ενημέρωσης και η εκπαίδευση των εμπλεκομένων στην αλυσίδα η οποία ξεκινά από το στάδιο της παραγωγής και το στάδιο της συσκευασίας, στη συνέχεια στη διανομή μέσω αέρος, θαλάσσης ή οδικώς, από τα κεντρικά σημεία στα τοπικά σημεία διανομής, φαρμακεία ή φαρμακεία Νοσοκομείων, για να καταλήξει στον τελικό χρήστη. Η διασφάλιση της ποιότητας και ο έλεγχος της θερμοκρασίας κατά την αποθήκευση και μεταφορά πρέπει να πραγματοποιείται σε όλα τα στάδια.

Οι ομιλητές υπογράμμισαν τους κινδύνους που συνεπάγεται η μη τήρηση των προδιαγραφών θερμοκρασίας και τις λύσεις που προσφέρει η τεχνολογία για να μην συμβεί αυτό ακόμα και όταν η θερμοκρασία του περιβάλλοντος είναι υψηλή, όπως στο ελληνικό καλοκαίρι.

Ένα από τα μέτρα που συστήνει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και προβλέπεται να καθιερωθεί και στην Ελλάδα είναι ο εφοδιασμός της συσκευασίας θερμικά ευαίσθητων προϊόντων με μικροτσίπ – καταγραφείς του ιστορικού της θερμοκρασίας ή με θερμικά ευαίσθητο φιλμ το οποίο σε περίπτωση που έχει «σπάσει η αλυσίδα» θα αλλάζει χρωματισμό, ώστε ο καταναλωτής να αποφεύγει το πιθανώς αλλοιωμένο τρόφιμο ή φάρμακο.

---

Ρεπορτάζ υγείας